Chương 31
Của cải
1 Thức đêm vì của cải làm hao mòn thân xác,
bận tâm về nó sẽ mất giấc ngủ ngon.
2 Bận tâm vì sinh kế cũng không sao chợp mắt,
lâm cơn bệnh nặng là mất giấc ngủ ngon.
3 Người giàu vất vả thì của cải gia tăng,
ngưng làm việc là đi tìm lạc thú.
4 Người nghèo vất vả vẫn thiếu hụt miếng ăn,
ngưng làm việc là bần cùng thiếu thốn.
5 Đã ham tiền không sao công chính được,
chạy theo lợi lộc ắt sẽ lỗi lầm.
6 Bạc tiền khiến cho bao người sa ngã,
thế nào cũng đưa họ đến hư vong.
7 Nó là cái bẫy cho ai say mê nó, hết mọi kẻ ngu si sẽ sa vào.
8 Phúc thay ai giàu có mà vô tội,
không chạy theo của cải, tiền tài.
9 Người đó là ai để chúng ta khen là có phúc,
vì trong dân mình người đó khiến cho bao người thán phục?
10 Ai đã trải qua thử thách đó và nên hoàn hảo?
Người ấy có lý do để tự hào.
Ai có thể phạm lỗi mà không phạm lỗi
có thể làm điều ác mà đã không làm?
11 Của cải người ấy sẽ tồn tại,
công đức người ấy sẽ được cộng đoàn tán dương.
bận tâm về nó sẽ mất giấc ngủ ngon.
2 Bận tâm vì sinh kế cũng không sao chợp mắt,
lâm cơn bệnh nặng là mất giấc ngủ ngon.
3 Người giàu vất vả thì của cải gia tăng,
ngưng làm việc là đi tìm lạc thú.
4 Người nghèo vất vả vẫn thiếu hụt miếng ăn,
ngưng làm việc là bần cùng thiếu thốn.
5 Đã ham tiền không sao công chính được,
chạy theo lợi lộc ắt sẽ lỗi lầm.
6 Bạc tiền khiến cho bao người sa ngã,
thế nào cũng đưa họ đến hư vong.
7 Nó là cái bẫy cho ai say mê nó, hết mọi kẻ ngu si sẽ sa vào.
8 Phúc thay ai giàu có mà vô tội,
không chạy theo của cải, tiền tài.
9 Người đó là ai để chúng ta khen là có phúc,
vì trong dân mình người đó khiến cho bao người thán phục?
10 Ai đã trải qua thử thách đó và nên hoàn hảo?
Người ấy có lý do để tự hào.
Ai có thể phạm lỗi mà không phạm lỗi
có thể làm điều ác mà đã không làm?
11 Của cải người ấy sẽ tồn tại,
công đức người ấy sẽ được cộng đoàn tán dương.
Tiệc tùng
12 Khi ngồi trước mâm cao cỗ đầy, đừng hả họng thốt lên:
"Chà! Thịnh soạn quá! "
13 Hãy nhớ rằng: mắt hau háu là điều chẳng hay.
Có thụ tạo nào tệ hơn con mắt?
Gặp chi nó cũng phát khóc (vì thèm).
14 Miếng người khác đã nhằm, con đừng đưa tay tới,
đừng giành với họ trên cùng một đĩa.
15 Hãy suy bụng ta mà nghĩ ra bụng người,
làm việc gì cũng phải đắn đo cân nhắc.
16 Những món đã dọn ra,
hãy ăn làm sao cho xứng một con người,
đừng nhai nhồm nhoàm kẻo bị khinh chê.
17 Hãy tỏ ra có giáo dục mà buông đũa trước.
Đừng háu ăn kẻo người ta bực mình.
18 Chung mâm với nhiều người, con đừng cầm đũa trước.
19 Người có giáo dục thì chút ít cũng vừa,
trên giường nằm sẽ không tức bụng.
20 Ăn chừng mực sẽ ngủ thoải mái,
thức dậy sớm, tâm hồn được thảnh thơi;
kẻ ăn uống quá độ thì mất ngủ đã đành,
mà còn bị thượng thổ hạ tả.
21 Nếu đã bị ép phải ăn,
hãy đứng lên ra ngoài mà ói, con sẽ thấy dễ chịu.
22 Con ơi, hãy nghe ta, chớ có khinh thường,
sau này con sẽ thấy là ta nói đúng:
Trong mọi việc con làm, hãy giữ chừng giữ mực,
thì chẳng bệnh tật nào chạm tới con.
23 Chủ nhà hào hoa, người người ca tụng,
thiên hạ còn kể mãi về lòng tốt của ông.
24 Chủ nhà sẻn so, cả làng đàm tiếu,
thiên hạ có kể về sự hẹp hòi đó thì cũng phải thôi.
"Chà! Thịnh soạn quá! "
13 Hãy nhớ rằng: mắt hau háu là điều chẳng hay.
Có thụ tạo nào tệ hơn con mắt?
Gặp chi nó cũng phát khóc (vì thèm).
14 Miếng người khác đã nhằm, con đừng đưa tay tới,
đừng giành với họ trên cùng một đĩa.
15 Hãy suy bụng ta mà nghĩ ra bụng người,
làm việc gì cũng phải đắn đo cân nhắc.
16 Những món đã dọn ra,
hãy ăn làm sao cho xứng một con người,
đừng nhai nhồm nhoàm kẻo bị khinh chê.
17 Hãy tỏ ra có giáo dục mà buông đũa trước.
Đừng háu ăn kẻo người ta bực mình.
18 Chung mâm với nhiều người, con đừng cầm đũa trước.
19 Người có giáo dục thì chút ít cũng vừa,
trên giường nằm sẽ không tức bụng.
20 Ăn chừng mực sẽ ngủ thoải mái,
thức dậy sớm, tâm hồn được thảnh thơi;
kẻ ăn uống quá độ thì mất ngủ đã đành,
mà còn bị thượng thổ hạ tả.
21 Nếu đã bị ép phải ăn,
hãy đứng lên ra ngoài mà ói, con sẽ thấy dễ chịu.
22 Con ơi, hãy nghe ta, chớ có khinh thường,
sau này con sẽ thấy là ta nói đúng:
Trong mọi việc con làm, hãy giữ chừng giữ mực,
thì chẳng bệnh tật nào chạm tới con.
23 Chủ nhà hào hoa, người người ca tụng,
thiên hạ còn kể mãi về lòng tốt của ông.
24 Chủ nhà sẻn so, cả làng đàm tiếu,
thiên hạ có kể về sự hẹp hòi đó thì cũng phải thôi.
Rượu
25 Khi uống rượu, đừng lên mặt anh hùng,
vì rượu đã làm cho lắm kẻ ra thân tàn ma dại.
26 Như lửa thử độ bền của thép,
rượu cũng thử lòng người
trong cuộc đọ sức anh hùng lưu linh.
27 Rượu đem lại cho con người sức sống,
nếu biết uống có chừng có mực.
Sống không có rượu thì sống làm chi?
Rượu đã được tạo thành cho người ta phấn khởi.
28 Tâm hồn sung sướng, lòng dạ hân hoan,
nếu uống rượu đúng thời đúng mức.
29 Thật cay đắng cho tâm hồn
khi quá chén vì bị nói khích và ngã quỵ.
30 Ma men khiến đứa ngu nổi khùng mà chuốc hoạ vào thân:
sức lực tiêu hao, mình mang thương tích.
31 Trong tiệc rượu, đừng khiêu khích kẻ đồng bàn,
đừng hạ nhục nó lúc nó đang vui nhộn,
đừng buông lời trách móc,
cũng đừng đòi nợ nó kẻo nó nổi sùng.
vì rượu đã làm cho lắm kẻ ra thân tàn ma dại.
26 Như lửa thử độ bền của thép,
rượu cũng thử lòng người
trong cuộc đọ sức anh hùng lưu linh.
27 Rượu đem lại cho con người sức sống,
nếu biết uống có chừng có mực.
Sống không có rượu thì sống làm chi?
Rượu đã được tạo thành cho người ta phấn khởi.
28 Tâm hồn sung sướng, lòng dạ hân hoan,
nếu uống rượu đúng thời đúng mức.
29 Thật cay đắng cho tâm hồn
khi quá chén vì bị nói khích và ngã quỵ.
30 Ma men khiến đứa ngu nổi khùng mà chuốc hoạ vào thân:
sức lực tiêu hao, mình mang thương tích.
31 Trong tiệc rượu, đừng khiêu khích kẻ đồng bàn,
đừng hạ nhục nó lúc nó đang vui nhộn,
đừng buông lời trách móc,
cũng đừng đòi nợ nó kẻo nó nổi sùng.
Chương 32
Tiệc tùng
1 Được đặt làm chủ toạ ư? Con đừng có lên mặt:
giữa thực khách, hãy xử sự như một người đồng bàn;
lo cho người ta, rồi mới ngồi vào chỗ.
2 Chu toàn mọi bổn phận xong,
con hãy yên vị và chung vui với mọi người,
rồi lãnh triều thiên thưởng tài tổ chức.
3 Nếu là bô lão, xin cứ phát biểu, đó là điều hợp lý hợp tình.
Xin cứ nói như ngài hiểu biết,
nhưng xin đừng cản trở việc đàn ca.
4 Nhạc đang tấu thì xin đừng thao thao bất tuyệt,
vì như vậy là dạy khôn không đúng lúc.
5 Tiệc rượu có tiếng hát cung đàn
ví như nhẫn vàng đính ấn hồng ngọc.
6 Rượu hảo hạng, nhạc du dương,
như khung vàng ghép triện ngọc bích.
7 Nếu còn trai trẻ, hãy nói lúc cần.
Và khi được mời, cũng chỉ nói hai lần là tối đa.
8 Hãy nói cho gọn, ít lời, nhiều ý,
làm như kẻ vừa quán triệt vấn đề, vừa biết nín thinh.
9 Giữa hàng quyền chức, con đừng làm như kẻ bằng vai;
và khi người khác nói, con chớ có bô bô cái miệng.
10 Như chớp loè lên trước khi sấm nổ rền,
mối thiện cảm cũng đón chờ con người khiêm tốn.
11 Tan tiệc thì đứng lên, đừng ngồi nán lại.
giữa thực khách, hãy xử sự như một người đồng bàn;
lo cho người ta, rồi mới ngồi vào chỗ.
2 Chu toàn mọi bổn phận xong,
con hãy yên vị và chung vui với mọi người,
rồi lãnh triều thiên thưởng tài tổ chức.
3 Nếu là bô lão, xin cứ phát biểu, đó là điều hợp lý hợp tình.
Xin cứ nói như ngài hiểu biết,
nhưng xin đừng cản trở việc đàn ca.
4 Nhạc đang tấu thì xin đừng thao thao bất tuyệt,
vì như vậy là dạy khôn không đúng lúc.
5 Tiệc rượu có tiếng hát cung đàn
ví như nhẫn vàng đính ấn hồng ngọc.
6 Rượu hảo hạng, nhạc du dương,
như khung vàng ghép triện ngọc bích.
7 Nếu còn trai trẻ, hãy nói lúc cần.
Và khi được mời, cũng chỉ nói hai lần là tối đa.
8 Hãy nói cho gọn, ít lời, nhiều ý,
làm như kẻ vừa quán triệt vấn đề, vừa biết nín thinh.
9 Giữa hàng quyền chức, con đừng làm như kẻ bằng vai;
và khi người khác nói, con chớ có bô bô cái miệng.
10 Như chớp loè lên trước khi sấm nổ rền,
mối thiện cảm cũng đón chờ con người khiêm tốn.
11 Tan tiệc thì đứng lên, đừng ngồi nán lại.
Về nhà ngay, chớ có la cà.
12 Tại nhà, hãy giải trí vui chơi và làm chi tuỳ thích,
nhưng đừng ăn nói kiêu căng mà mang tội.
13 Về mọi chuyện trên đây, hãy ca ngợi Đấng tạo thành con,
Đấng ban cho con dồi dào ân phúc.
nhưng đừng ăn nói kiêu căng mà mang tội.
13 Về mọi chuyện trên đây, hãy ca ngợi Đấng tạo thành con,
Đấng ban cho con dồi dào ân phúc.
Kính sợ Thiên Chúa
14 Kẻ kính sợ Đức Chúa thì đón nhận lời giáo huấn.
Ai từ sáng sớm đã kiếm tìm Người, sẽ được đoái thương.
15 Ai tìm hiểu Lề Luật sẽ thấm nhuần Lề Luật,
còn với kẻ giả hình, Lề Luật trở thành cớ vấp ngã.
16 Ai kính sợ Đức Chúa sẽ nhận ra lẽ phải;
việc tốt họ làm sẽ rực rỡ như ánh quang.
17 Người tội lỗi khước từ lời khiển trách,
tìm đủ lẽ để làm theo ý mình.
18 Người biết suy nghĩ không coi thường ý kiến kẻ khác.
Quân ngoại bang và phường tự đắc
thì chẳng biết sợ hãi là gì.
19 Đừng hành động mà không suy nghĩ,
để không phải hối hận về việc mình làm.
20 Đường gồ ghề, con chớ đặt chân, kẻo vấp phải đá.
21 Đường bằng phẳng, con đừng ỷ y.
22 Cả con cái, cũng phải dè chừng.
23 Trong mọi việc làm, hãy biết tự tin,
đó cũng là tuân giữ mệnh lệnh.
24 Ai tin tưởng Lề Luật thì gắn bó với lệnh truyền.
Kẻ cậy trông Đức Chúa sẽ chẳng hề thua thiệt.
Ai từ sáng sớm đã kiếm tìm Người, sẽ được đoái thương.
15 Ai tìm hiểu Lề Luật sẽ thấm nhuần Lề Luật,
còn với kẻ giả hình, Lề Luật trở thành cớ vấp ngã.
16 Ai kính sợ Đức Chúa sẽ nhận ra lẽ phải;
việc tốt họ làm sẽ rực rỡ như ánh quang.
17 Người tội lỗi khước từ lời khiển trách,
tìm đủ lẽ để làm theo ý mình.
18 Người biết suy nghĩ không coi thường ý kiến kẻ khác.
Quân ngoại bang và phường tự đắc
thì chẳng biết sợ hãi là gì.
19 Đừng hành động mà không suy nghĩ,
để không phải hối hận về việc mình làm.
20 Đường gồ ghề, con chớ đặt chân, kẻo vấp phải đá.
21 Đường bằng phẳng, con đừng ỷ y.
22 Cả con cái, cũng phải dè chừng.
23 Trong mọi việc làm, hãy biết tự tin,
đó cũng là tuân giữ mệnh lệnh.
24 Ai tin tưởng Lề Luật thì gắn bó với lệnh truyền.
Kẻ cậy trông Đức Chúa sẽ chẳng hề thua thiệt.
Chương 33
1 Ai kính sợ Đức Chúa sẽ không gặp tai ương,
có bị thử thách, họ cũng thoát khỏi.
2 Người khôn thì không ghét bỏ Lề Luật,
còn kẻ giả hình giữ Lề Luật
thì cũng như con tàu giữa phong ba.
3 Người hiểu biết đặt trọn niềm tin nơi Lề Luật.
Đối với họ, Lề Luật đáng tin
như lời sấm đối với người thỉnh vấn.
4 Phải nói gì, hãy chuẩn bị sẵn,
như thế, con sẽ được lắng nghe.
Hãy tổng hợp kiến thức của con trước khi ứng đáp.
5 Lòng dạ kẻ ngu đần ví tựa bánh xe.
Lý luận của nó như trục xe quay tít.
6 Kẻ ưa thích châm chọc bạn bè
khác nào con ngựa giống, nó vẫn hí..., dù người cỡi là ai.
có bị thử thách, họ cũng thoát khỏi.
2 Người khôn thì không ghét bỏ Lề Luật,
còn kẻ giả hình giữ Lề Luật
thì cũng như con tàu giữa phong ba.
3 Người hiểu biết đặt trọn niềm tin nơi Lề Luật.
Đối với họ, Lề Luật đáng tin
như lời sấm đối với người thỉnh vấn.
4 Phải nói gì, hãy chuẩn bị sẵn,
như thế, con sẽ được lắng nghe.
Hãy tổng hợp kiến thức của con trước khi ứng đáp.
5 Lòng dạ kẻ ngu đần ví tựa bánh xe.
Lý luận của nó như trục xe quay tít.
6 Kẻ ưa thích châm chọc bạn bè
khác nào con ngựa giống, nó vẫn hí..., dù người cỡi là ai.
Hoàn cảnh chênh lệch
7 Tại sao lại có ngày này trọng hơn ngày khác,
ánh sáng ngày nào mà chẳng do mặt trời?
8 Ấy là vì chúng đã được phân biệt
ngay trong tư tưởng của Đức Chúa.
Người đã ấn định thời tiết và các ngày lễ khác nhau.
9 Có những ngày Người đề cao và thánh hoá,
cũng có những ngày Người kể vào số ngày thường.
10 Mọi người đều bởi đất,
cả A-đam cũng bởi đất mà được tạo thành.
11 Do thượng trí, Đức Chúa đã phân biệt kẻ này người nọ,
đã ấn định đường đời họ khác nhau.
12 Kẻ thì được Người nâng cao và giáng phúc,
kẻ thì được Người thánh hoá và cho ở bên,
còn kẻ khác bị Người nguyền rủa và hạ xuống thấp,
lật nhào họ khỏi chỗ đứng của họ.
13 Như nắm đất thó anh thợ gốm cầm trong tay,
đàng nào nó cũng phải theo như anh muốn,
cũng vậy, con người ở trong tay Đấng tạo thành,
Người sẽ trả cho ai nấy theo như Người thẩm định.
14 Có dữ thì cũng có lành, có chết thì cũng có sống.
Cũng thế, có người đạo hạnh thì cũng có kẻ tội lỗi.
15 Vậy hãy nhìn ngắm mọi công trình của Đấng Tối Cao,
từng đôi một, công trình đối lại công trình.
16 Phần tôi, kẻ đến sau cùng, tôi cũng đã thức khuya,
như người đi mót đến sau thợ hái trái.
17 Nhờ phúc lộc Đức Chúa, tôi đã theo kịp,
và, như mọi tay thợ, tôi đã chất nho đầy bồn.
18 Hãy hiểu cho rằng tôi vất vả đâu phải cho mình tôi,
nhưng còn cho tất cả những ai muốn thu thập kiến thức.
19 Xin hãy nghe tôi, thưa quý vị quan chức trong dân;
xin lắng tai để ý, thưa quý vị lãnh đạo cộng đoàn.
ánh sáng ngày nào mà chẳng do mặt trời?
8 Ấy là vì chúng đã được phân biệt
ngay trong tư tưởng của Đức Chúa.
Người đã ấn định thời tiết và các ngày lễ khác nhau.
9 Có những ngày Người đề cao và thánh hoá,
cũng có những ngày Người kể vào số ngày thường.
10 Mọi người đều bởi đất,
cả A-đam cũng bởi đất mà được tạo thành.
11 Do thượng trí, Đức Chúa đã phân biệt kẻ này người nọ,
đã ấn định đường đời họ khác nhau.
12 Kẻ thì được Người nâng cao và giáng phúc,
kẻ thì được Người thánh hoá và cho ở bên,
còn kẻ khác bị Người nguyền rủa và hạ xuống thấp,
lật nhào họ khỏi chỗ đứng của họ.
13 Như nắm đất thó anh thợ gốm cầm trong tay,
đàng nào nó cũng phải theo như anh muốn,
cũng vậy, con người ở trong tay Đấng tạo thành,
Người sẽ trả cho ai nấy theo như Người thẩm định.
14 Có dữ thì cũng có lành, có chết thì cũng có sống.
Cũng thế, có người đạo hạnh thì cũng có kẻ tội lỗi.
15 Vậy hãy nhìn ngắm mọi công trình của Đấng Tối Cao,
từng đôi một, công trình đối lại công trình.
16 Phần tôi, kẻ đến sau cùng, tôi cũng đã thức khuya,
như người đi mót đến sau thợ hái trái.
17 Nhờ phúc lộc Đức Chúa, tôi đã theo kịp,
và, như mọi tay thợ, tôi đã chất nho đầy bồn.
18 Hãy hiểu cho rằng tôi vất vả đâu phải cho mình tôi,
nhưng còn cho tất cả những ai muốn thu thập kiến thức.
19 Xin hãy nghe tôi, thưa quý vị quan chức trong dân;
xin lắng tai để ý, thưa quý vị lãnh đạo cộng đoàn.
Sống tự lập
20 Bao lâu con còn sống,
đừng để vợ con, anh em, bạn bè điều khiển con.
Đừng trao của cải cho người khác,
kẻo rồi lại tiếc xót mà phải xin lại.
21 Bao lâu còn sống, còn chút hơi tàn,
đừng phó mặc thân con cho người nào bất cứ.
22 Vì thà để con cái nài xin con,
còn hơn con phải ngóng trông bàn tay chúng.
23 Trong mọi việc con làm, hãy nắm quyền điều khiển,
đừng để thanh danh con bị lu mờ.
24 Đến ngày kết thúc cuộc đời, lúc con phải chết,
khi ấy hãy phân chia gia tài.
đừng để vợ con, anh em, bạn bè điều khiển con.
Đừng trao của cải cho người khác,
kẻo rồi lại tiếc xót mà phải xin lại.
21 Bao lâu còn sống, còn chút hơi tàn,
đừng phó mặc thân con cho người nào bất cứ.
22 Vì thà để con cái nài xin con,
còn hơn con phải ngóng trông bàn tay chúng.
23 Trong mọi việc con làm, hãy nắm quyền điều khiển,
đừng để thanh danh con bị lu mờ.
24 Đến ngày kết thúc cuộc đời, lúc con phải chết,
khi ấy hãy phân chia gia tài.
Nô lệ
25 Cỏ rơm, roi đòn và đồ nặng phải chở, đó là phần của lừa.
Bánh mì, kỷ luật và công việc phải làm là phần của gia nhân.
26 Dùng kỷ luật ép nó làm lụng, con sẽ được nghỉ ngơi.
Nếu nới tay với nó, nó sẽ tìm tự do.
27 Ách và dây cương mới ghì được cổ lừa,
cực hình và những cuộc tra khảo
mới gò được đứa ở bất lương.
28 Phải thúc nó làm việc kẻo nó ra lười biếng,
vì, "nhàn cư vi bất thiện."
29 Hãy bắt nó làm những việc nó phải làm;
nó không tuân lệnh thì cùm chân nó lại.
30 Nhưng đừng nghiệt ngã với bất cứ người nào,
và đừng làm gì trái lẽ phải.
31 Nếu con chỉ có một gia nhân, hãy coi nó như bản thân mình,
vì giá sở hữu nó là xương máu.
32 Nếu con chỉ có một gia nhân, hãy lấy tình anh em mà đối xử,
vì con cần nó như cần chính sự sống mình.
33 Nếu vì con xử tệ mà nó bỏ trốn,
thì biết đường nào mà kiếm cho ra?
25 Cỏ rơm, roi đòn và đồ nặng phải chở, đó là phần của lừa.
Bánh mì, kỷ luật và công việc phải làm là phần của gia nhân.
26 Dùng kỷ luật ép nó làm lụng, con sẽ được nghỉ ngơi.
Nếu nới tay với nó, nó sẽ tìm tự do.
27 Ách và dây cương mới ghì được cổ lừa,
cực hình và những cuộc tra khảo
mới gò được đứa ở bất lương.
28 Phải thúc nó làm việc kẻo nó ra lười biếng,
vì, "nhàn cư vi bất thiện."
29 Hãy bắt nó làm những việc nó phải làm;
nó không tuân lệnh thì cùm chân nó lại.
30 Nhưng đừng nghiệt ngã với bất cứ người nào,
và đừng làm gì trái lẽ phải.
31 Nếu con chỉ có một gia nhân, hãy coi nó như bản thân mình,
vì giá sở hữu nó là xương máu.
32 Nếu con chỉ có một gia nhân, hãy lấy tình anh em mà đối xử,
vì con cần nó như cần chính sự sống mình.
33 Nếu vì con xử tệ mà nó bỏ trốn,
thì biết đường nào mà kiếm cho ra?
Chương 34
Mộng mơ
1 Kẻ ngu muội hy vọng hão huyền giả dối,
đứa dại bay cao nhờ đôi cánh mộng mơ.
2 Tin vào mộng mị thì khác nào bắt bóng và đuổi theo gió.
3 Mộng mị chỉ phản ánh những cái bên ngoài
như gương soi cho thấy khuôn mặt.
4 Từ dơ bẩn, có gì sạch được sao?
Từ giả dối, có chi thật được nào?
5 Bói toán, rút quẻ, chiêm bao cũng đều hão huyền cả,
như những tưởng tượng của phụ nữ sắp sinh con.
6 Nếu đó không phải do Đấng Tối Cao
muốn viếng thăm con mà gửi tới,
thì con đừng để tâm đến làm gì.
7 Bởi chưng mộng mị đã khiến cho bao người lầm lạc; họ gục ngã vì hy vọng vào đó.
8 Không có gian dối, Lề Luật mới được chu toàn;
lời nói có chân thành, khôn ngoan mới trọn vẹn.
đứa dại bay cao nhờ đôi cánh mộng mơ.
2 Tin vào mộng mị thì khác nào bắt bóng và đuổi theo gió.
3 Mộng mị chỉ phản ánh những cái bên ngoài
như gương soi cho thấy khuôn mặt.
4 Từ dơ bẩn, có gì sạch được sao?
Từ giả dối, có chi thật được nào?
5 Bói toán, rút quẻ, chiêm bao cũng đều hão huyền cả,
như những tưởng tượng của phụ nữ sắp sinh con.
6 Nếu đó không phải do Đấng Tối Cao
muốn viếng thăm con mà gửi tới,
thì con đừng để tâm đến làm gì.
7 Bởi chưng mộng mị đã khiến cho bao người lầm lạc; họ gục ngã vì hy vọng vào đó.
8 Không có gian dối, Lề Luật mới được chu toàn;
lời nói có chân thành, khôn ngoan mới trọn vẹn.
Một ngày đàng, một sàng khôn
9 Người bôn ba hiểu rộng biết nhiều.
Kẻ giàu kinh nghiệm phát biểu thật thông minh.
10 Ai không từng trải thì hiểu biết nông cạn,
còn người bôn ba thì lanh lợi, tháo vát.
11 Trong những chuyến du hành, tôi đã được thấy nhiều chuyện,
đã hiểu nhiều mà không thể nói hết.
12 Đã nhiều lần tính mạng tôi lâm nguy,
nhưng nhờ kinh nghiệm, tôi đã thoát chết.
13 Những người kính sợ Đức Chúa sẽ được sống lâu dài,
vì họ cậy trông vào Đấng cứu thoát họ.
14 Ai kính sợ Đức Chúa thì không sợ hãi gì,
họ không run rẩy, vì chính nơi Người, họ hằng cậy trông.
15 Phúc thay tâm hồn kẻ kính sợ Đức Chúa!
Họ nương tựa vào ai? Và ai nâng đỡ họ?
16 Đức Chúa để mắt trông nom những ai yêu mến Người.
Người là khiên mộc vững chắc, là sức mạnh đỡ nâng,
là tàn che gió nóng, là bóng mát giữa trưa.
Người giữ gìn cho khỏi vấp ngã, và bảo vệ cho khỏi té nhào.
17 Người nâng cao tâm hồn, sáng soi con mắt,
Người ban sức khoẻ, sự sống và phúc lành.
Kẻ giàu kinh nghiệm phát biểu thật thông minh.
10 Ai không từng trải thì hiểu biết nông cạn,
còn người bôn ba thì lanh lợi, tháo vát.
11 Trong những chuyến du hành, tôi đã được thấy nhiều chuyện,
đã hiểu nhiều mà không thể nói hết.
12 Đã nhiều lần tính mạng tôi lâm nguy,
nhưng nhờ kinh nghiệm, tôi đã thoát chết.
13 Những người kính sợ Đức Chúa sẽ được sống lâu dài,
vì họ cậy trông vào Đấng cứu thoát họ.
14 Ai kính sợ Đức Chúa thì không sợ hãi gì,
họ không run rẩy, vì chính nơi Người, họ hằng cậy trông.
15 Phúc thay tâm hồn kẻ kính sợ Đức Chúa!
Họ nương tựa vào ai? Và ai nâng đỡ họ?
16 Đức Chúa để mắt trông nom những ai yêu mến Người.
Người là khiên mộc vững chắc, là sức mạnh đỡ nâng,
là tàn che gió nóng, là bóng mát giữa trưa.
Người giữ gìn cho khỏi vấp ngã, và bảo vệ cho khỏi té nhào.
17 Người nâng cao tâm hồn, sáng soi con mắt,
Người ban sức khoẻ, sự sống và phúc lành.
Các hy lễ
18 Dâng của bất chính làm hy lễ là trò nhạo báng;
lễ phẩm của đứa bất lương sẽ không được chấp nhận.
19 Lễ vật kẻ gian ác dâng lên
chẳng được Đấng Tối Cao chấp nhận.
lễ phẩm của đứa bất lương sẽ không được chấp nhận.
19 Lễ vật kẻ gian ác dâng lên
chẳng được Đấng Tối Cao chấp nhận.
Không vì nhiều hy lễ mà tội lỗi được Người thứ tha.
20 Lấy của người nghèo mà dâng làm hy lễ
thì cũng như sát tế đứa con trước mặt cha nó.
21 Người túng nghèo còn chút bánh độ thân,
ai lấy đi là kẻ hút máu.
22 Cướp phương tiện sống của kẻ khác là giết người;
đoạt lương của người làm thuê là gây đổ máu.
23 Kẻ dựng xây, người phá đổ,
chỉ toàn khổ cực, chứ ích lợi gì?
24 Kẻ cầu xin, người nguyền rủa:
Vị Chúa Tể sẽ nghe tiếng ai?
25 Kẻ đụng vào người chết, được tẩy uế rồi, lại đụng vào nữa,
thanh tẩy kiểu đó, nào được ích lợi gì?
26 Cũng thế, kẻ ăn chay đền tội,
rồi đi phạm lại vẫn những tội ấy,
hỏi ai sẽ nghe lời nó cầu xin?
Hạ mình kiểu đó, nào được ích lợi gì?
thì cũng như sát tế đứa con trước mặt cha nó.
21 Người túng nghèo còn chút bánh độ thân,
ai lấy đi là kẻ hút máu.
22 Cướp phương tiện sống của kẻ khác là giết người;
đoạt lương của người làm thuê là gây đổ máu.
23 Kẻ dựng xây, người phá đổ,
chỉ toàn khổ cực, chứ ích lợi gì?
24 Kẻ cầu xin, người nguyền rủa:
Vị Chúa Tể sẽ nghe tiếng ai?
25 Kẻ đụng vào người chết, được tẩy uế rồi, lại đụng vào nữa,
thanh tẩy kiểu đó, nào được ích lợi gì?
26 Cũng thế, kẻ ăn chay đền tội,
rồi đi phạm lại vẫn những tội ấy,
hỏi ai sẽ nghe lời nó cầu xin?
Hạ mình kiểu đó, nào được ích lợi gì?
Chương 35
Lề Luật và hy lễ
1 Tuân giữ Lề Luật là làm cho lễ phẩm thêm phong phú.
Gắn bó với lệnh truyền là dâng lễ kỳ an.
2 Tỏ lòng biết ơn là dâng bột tinh hảo,
làm việc bố thí là dâng lễ ngợi khen.
3 Từ bỏ gian tà thì đẹp lòng Đức Chúa,
chấm dứt bất công là dâng lễ đền tội.
4 Tuy vậy, đừng đến trước nhan Đức Chúa tay không,
vì tất cả những gì phải dâng đều do lệnh truyền.
5 Lễ phẩm của người công chính như mỡ đổ trên bàn thờ
xông mùi thơm ngào ngạt trước Đấng Tối Cao.
6 Hy lễ của người công chính được chấp nhận,
và phần kỷ vật sẽ không bị lãng quên.
7 Hãy tôn vinh Đức Chúa với tấm lòng quảng đại,
đừng bớt xén của đầu mùa tay con làm ra.
8 Dâng cúng chi, cũng phải giữ nét mặt tươi cười;
dâng hiến của thập phân, hãy hân hoan vui vẻ.
9 Với tấm lòng quảng đại, hãy dâng hiến Đấng Tối Cao
tuỳ theo những gì Người ban tặng
và tuỳ theo khả năng con có.
10 Vì Đức Chúa là Đấng thưởng công,
sẽ trả lại cho con gấp bảy lần.
Gắn bó với lệnh truyền là dâng lễ kỳ an.
2 Tỏ lòng biết ơn là dâng bột tinh hảo,
làm việc bố thí là dâng lễ ngợi khen.
3 Từ bỏ gian tà thì đẹp lòng Đức Chúa,
chấm dứt bất công là dâng lễ đền tội.
4 Tuy vậy, đừng đến trước nhan Đức Chúa tay không,
vì tất cả những gì phải dâng đều do lệnh truyền.
5 Lễ phẩm của người công chính như mỡ đổ trên bàn thờ
xông mùi thơm ngào ngạt trước Đấng Tối Cao.
6 Hy lễ của người công chính được chấp nhận,
và phần kỷ vật sẽ không bị lãng quên.
7 Hãy tôn vinh Đức Chúa với tấm lòng quảng đại,
đừng bớt xén của đầu mùa tay con làm ra.
8 Dâng cúng chi, cũng phải giữ nét mặt tươi cười;
dâng hiến của thập phân, hãy hân hoan vui vẻ.
9 Với tấm lòng quảng đại, hãy dâng hiến Đấng Tối Cao
tuỳ theo những gì Người ban tặng
và tuỳ theo khả năng con có.
10 Vì Đức Chúa là Đấng thưởng công,
sẽ trả lại cho con gấp bảy lần.
Thiên Chúa công minh
11 Đừng hối lộ, Người chẳng nhận đâu.
Đừng ỷ vào hy lễ bất chính.
12 Vì Đức Chúa là Đấng xét xử,
Người chẳng thiên vị ai.
13 Người không vị nể mà làm hại kẻ nghèo hèn,
nhưng nghe lời kêu xin của người bị áp bức.
14 Người không coi thường lời khấn nguyện của kẻ mồ côi,
hay tiếng than van của người goá bụa.
15 Nước mắt quả phụ lại không giàn giụa trên gò má,
và tiếng bà kêu lại chẳng cáo tội kẻ làm bà phải khóc sao?
16 Kẻ phục vụ Đức Chúa theo ý Người sẽ được Người chấp nhận,
lời họ kêu xin sẽ vọng tới các tầng mây.
17 Lời nguyện của người nghèo vượt ngàn mây thẳm.
Lời nguyện chưa tới đích, họ chưa an lòng.
18 Họ sẽ không rời đi bao lâu Đấng Tối Cao chưa đoái nhìn,
chưa xét xử cho người chính trực và thi hành công lý.
19 Đức Chúa không trì hoãn,
không bắt họ đợi lâu.
20 Sẽ đến lúc Người đập gãy lưng bọn tàn ác,
và báo oán chư dân.
21 Sẽ đến lúc Người tiễu trừ lũ ngạo ngược,
đập tan vương trượng bọn ác nhân.
22 Sẽ đến lúc Người trả cho ai nấy theo việc họ làm,
và xét xử hành động của người ta theo ý hướng của họ.
23 Sẽ đến lúc Người phân xử cho dân Người,
khiến họ vui mừng vì được Người thương xót.
24 Đẹp thay lòng thương xót của Người giữa buổi gian truân,
khác chi mây trời đổ mưa thời nắng hạn!
Đừng ỷ vào hy lễ bất chính.
12 Vì Đức Chúa là Đấng xét xử,
Người chẳng thiên vị ai.
13 Người không vị nể mà làm hại kẻ nghèo hèn,
nhưng nghe lời kêu xin của người bị áp bức.
14 Người không coi thường lời khấn nguyện của kẻ mồ côi,
hay tiếng than van của người goá bụa.
15 Nước mắt quả phụ lại không giàn giụa trên gò má,
và tiếng bà kêu lại chẳng cáo tội kẻ làm bà phải khóc sao?
16 Kẻ phục vụ Đức Chúa theo ý Người sẽ được Người chấp nhận,
lời họ kêu xin sẽ vọng tới các tầng mây.
17 Lời nguyện của người nghèo vượt ngàn mây thẳm.
Lời nguyện chưa tới đích, họ chưa an lòng.
18 Họ sẽ không rời đi bao lâu Đấng Tối Cao chưa đoái nhìn,
chưa xét xử cho người chính trực và thi hành công lý.
19 Đức Chúa không trì hoãn,
không bắt họ đợi lâu.
20 Sẽ đến lúc Người đập gãy lưng bọn tàn ác,
và báo oán chư dân.
21 Sẽ đến lúc Người tiễu trừ lũ ngạo ngược,
đập tan vương trượng bọn ác nhân.
22 Sẽ đến lúc Người trả cho ai nấy theo việc họ làm,
và xét xử hành động của người ta theo ý hướng của họ.
23 Sẽ đến lúc Người phân xử cho dân Người,
khiến họ vui mừng vì được Người thương xót.
24 Đẹp thay lòng thương xót của Người giữa buổi gian truân,
khác chi mây trời đổ mưa thời nắng hạn!
Chương 36
Cầu cho Ít-ra-en được giải thoát và phục hưng
1 Lạy Thiên Chúa là Chúa Tể muôn loài,
xin dủ lòng thương và nhìn đến chúng con.
Xin làm cho muôn dân sợ hãi Chúa.
2 Xin giơ tay đè xuống dân ngoại,
để chúng thấy rõ: Ngài thật uy quyền.
3 Ngài đã cho chúng thấy: Ngài quả thật là thánh
trong cách đối xử với chúng con,
thì xin cho chúng con cũng thấy:
Ngài thật là cao cả trong cách đối xử với chư dân,
4 để chúng nhận biết Ngài,
như chúng con từng nhận biết xưa nay:
ngoài Ngài ra, lạy Đức Chúa,
chẳng còn Thiên Chúa nào khác nữa.
5 Xin cho tái diễn những điềm thiêng
và lại làm những dấu lạ khác.
Xin cho cánh tay hùng mạnh Ngài
được vẻ vang hiển hách.
6 Xin nổi giận và trút cơn lôi đình,
tiêu diệt đối phương và đập tan quân địch.
7 Xin rút ngắn hạn kỳ và nhớ lời thề hứa,
để thiên hạ truyền rao vĩ nghiệp của Ngài.
8 Ước gì kẻ thoát thân cũng bị lửa giận nuốt sống
và bọn hà hiếp dân Ngài bị diệt vong.
9 Xin đập bể đầu bọn thủ lãnh cừu địch
những kẻ vẫn huênh hoang: "Ta đây, ai sánh bằng! "
10 Các chi tộc Gia-cóp, nguyện Chúa thương quy tụ cả về.
Xin thương trả lại phần gia sản
như Chúa đã cho họ thuở ban đầu.
11 Lạy Đức Chúa, xin dủ lòng thương Ít-ra-en
là đoàn dân đã từng mang danh Chúa,
và được Ngài kể như con đầu lòng.
12 Xin thương thành Giê-ru-sa-lem của Chúa,
là thánh đô, là nơi Ngài nghỉ.
13 Xin làm cho khắp cả Xi-on
vang lời tường thuật những kỳ công của Chúa,
và làm cho thánh điện
được rực rỡ ánh vinh quang của Ngài.
14 Xin làm chứng bênh vực
những gì Ngài đã tạo dựng thuở ban đầu,
những lời sấm đã tuyên nhân danh Ngài, xin thực hiện.
15 Xin ân thưởng những ai vững chí trông đợi Ngài,
để các ngôn sứ của Ngài được mọi người tin tưởng.
16 Lạy Đức Chúa, xin nghe lời những kẻ (chạy đến) kêu van
như lời ông A-ha-ron cầu phúc cho dân Ngài.
17 Và mọi người trên mặt đất sẽ nhìn nhận
Ngài là Đức Chúa, là Thiên Chúa muôn thuở muôn đời.
xin dủ lòng thương và nhìn đến chúng con.
Xin làm cho muôn dân sợ hãi Chúa.
2 Xin giơ tay đè xuống dân ngoại,
để chúng thấy rõ: Ngài thật uy quyền.
3 Ngài đã cho chúng thấy: Ngài quả thật là thánh
trong cách đối xử với chúng con,
thì xin cho chúng con cũng thấy:
Ngài thật là cao cả trong cách đối xử với chư dân,
4 để chúng nhận biết Ngài,
như chúng con từng nhận biết xưa nay:
ngoài Ngài ra, lạy Đức Chúa,
chẳng còn Thiên Chúa nào khác nữa.
5 Xin cho tái diễn những điềm thiêng
và lại làm những dấu lạ khác.
Xin cho cánh tay hùng mạnh Ngài
được vẻ vang hiển hách.
6 Xin nổi giận và trút cơn lôi đình,
tiêu diệt đối phương và đập tan quân địch.
7 Xin rút ngắn hạn kỳ và nhớ lời thề hứa,
để thiên hạ truyền rao vĩ nghiệp của Ngài.
8 Ước gì kẻ thoát thân cũng bị lửa giận nuốt sống
và bọn hà hiếp dân Ngài bị diệt vong.
9 Xin đập bể đầu bọn thủ lãnh cừu địch
những kẻ vẫn huênh hoang: "Ta đây, ai sánh bằng! "
10 Các chi tộc Gia-cóp, nguyện Chúa thương quy tụ cả về.
Xin thương trả lại phần gia sản
như Chúa đã cho họ thuở ban đầu.
11 Lạy Đức Chúa, xin dủ lòng thương Ít-ra-en
là đoàn dân đã từng mang danh Chúa,
và được Ngài kể như con đầu lòng.
12 Xin thương thành Giê-ru-sa-lem của Chúa,
là thánh đô, là nơi Ngài nghỉ.
13 Xin làm cho khắp cả Xi-on
vang lời tường thuật những kỳ công của Chúa,
và làm cho thánh điện
được rực rỡ ánh vinh quang của Ngài.
14 Xin làm chứng bênh vực
những gì Ngài đã tạo dựng thuở ban đầu,
những lời sấm đã tuyên nhân danh Ngài, xin thực hiện.
15 Xin ân thưởng những ai vững chí trông đợi Ngài,
để các ngôn sứ của Ngài được mọi người tin tưởng.
16 Lạy Đức Chúa, xin nghe lời những kẻ (chạy đến) kêu van
như lời ông A-ha-ron cầu phúc cho dân Ngài.
17 Và mọi người trên mặt đất sẽ nhìn nhận
Ngài là Đức Chúa, là Thiên Chúa muôn thuở muôn đời.
Biện phân hay dở
18 Thức ăn nào mà bụng chẳng chứa,
nhưng cũng có món này ngon hơn món kia.
19 Cổ họng biết được món thịt săn,
con tim thông minh cũng nhận ra những lời dối trá.
20 Con tim lắt léo những gây ra buồn phiền,
nhưng người từng trải sẽ ứng phó được.
18 Thức ăn nào mà bụng chẳng chứa,
nhưng cũng có món này ngon hơn món kia.
19 Cổ họng biết được món thịt săn,
con tim thông minh cũng nhận ra những lời dối trá.
20 Con tim lắt léo những gây ra buồn phiền,
nhưng người từng trải sẽ ứng phó được.
Kén vợ
21 Một phụ nữ sẽ nhận bất cứ ai làm chồng,
nhưng giữa các cô lại có kẻ hơn người kém.
22 Nhan sắc phụ nữ làm mát mắt người nhìn,
và đó là điều khiến đàn ông khoái nhất.
23 Nếu nàng còn ăn nói dịu dàng yêu thương,
thì trong thiên hạ chẳng có ai được như chồng nàng.
24 Cưới vợ là khởi đầu sự nghiệp,
là có một trợ lực tương xứng, và một cột trụ để tựa nương.
25 Không có hàng rào, trang trại bị cướp phá,
vắng bóng đàn bà, đàn ông sẽ lang thang, rên rỉ.
26 Ai dám tin một tên trộm chuyên nghề,
làm ăn hết thành này sang thành khác.
27 Đàn ông không tổ ấm cũng vậy thôi: tối đến thì bạ đâu trú đấy.
21 Một phụ nữ sẽ nhận bất cứ ai làm chồng,
nhưng giữa các cô lại có kẻ hơn người kém.
22 Nhan sắc phụ nữ làm mát mắt người nhìn,
và đó là điều khiến đàn ông khoái nhất.
23 Nếu nàng còn ăn nói dịu dàng yêu thương,
thì trong thiên hạ chẳng có ai được như chồng nàng.
24 Cưới vợ là khởi đầu sự nghiệp,
là có một trợ lực tương xứng, và một cột trụ để tựa nương.
25 Không có hàng rào, trang trại bị cướp phá,
vắng bóng đàn bà, đàn ông sẽ lang thang, rên rỉ.
26 Ai dám tin một tên trộm chuyên nghề,
làm ăn hết thành này sang thành khác.
27 Đàn ông không tổ ấm cũng vậy thôi: tối đến thì bạ đâu trú đấy.
Chương 37
Bạn bè giả dối
1 Bạn bè nào chẳng nói: "Đây cũng chỗ thân thiết mà! "
Nhưng có người chỉ mang danh là bạn.
2 Không buồn chết được sao
khi bạn bè thân hữu lại hoá nên thù địch?
3 Ôi, xu hướng xấu xa,
ngươi được hình thành theo khuôn mẫu nào
mà gieo rắc lừa bịp khắp dương gian như thế?
4 Có kẻ mừng rỡ khi thấy bạn vui,
nhưng lúc bạn gặp khó khăn thì liền trở mặt.
5 Có người thấy miếng ăn thì cùng bạn chịu khó,
nhưng khi phải chiến đấu thì chỉ biết phòng thân.
6 Tự thâm tâm, chớ quên bạn hữu,
lúc giàu có, cũng đừng làm ngơ.
Nhưng có người chỉ mang danh là bạn.
2 Không buồn chết được sao
khi bạn bè thân hữu lại hoá nên thù địch?
3 Ôi, xu hướng xấu xa,
ngươi được hình thành theo khuôn mẫu nào
mà gieo rắc lừa bịp khắp dương gian như thế?
4 Có kẻ mừng rỡ khi thấy bạn vui,
nhưng lúc bạn gặp khó khăn thì liền trở mặt.
5 Có người thấy miếng ăn thì cùng bạn chịu khó,
nhưng khi phải chiến đấu thì chỉ biết phòng thân.
6 Tự thâm tâm, chớ quên bạn hữu,
lúc giàu có, cũng đừng làm ngơ.
Cố vấn
7 Cố vấn nào cũng đưa ra ý kiến,
nhưng có người góp ý vì lợi ích riêng tư.
8 Hãy thận trọng với người chuyên góp ý:
trước tiên cần biết hắn muốn gì,
- hắn góp ý chẳng qua vì tư lợi -
đừng để cho hắn lợi dụng con.
9 Hắn bảo: "Anh đi đúng đường rồi đó! "
rồi chỉ đứng xa xa mà nhìn,
xem chuyện gì xảy đến cho con.
10 Đừng hỏi ý kẻ nhìn con bằng đôi mắt ngờ vực,
chớ tiết lộ dự tính cho kẻ ganh đua với con.
11 Đừng hỏi ý phụ nữ về tình địch của họ,
người nhát đảm về việc chinh chiến,
nhà buôn về việc mua, người mua về việc bán.
Chớ hỏi ý kẻ hay phân bì về việc cám ơn,
đứa bất nhân về việc làm phúc,
tên biếng nhác về bất cứ việc gì,
người làm thuê theo hạn kỳ về ngày hết hạn,
một đứa ở ươn lười về một công việc lớn.
Đừng hỏi ý những hạng người như trên về bất cứ chuyện gì.
12 Nhưng hãy năng đến với một người đạo đức,
người con biết là vẫn tuân giữ lệnh truyền,
người tâm đầu ý hợp với con, biết cảm thông khi con lầm lỡ.
13 Rồi con cứ bụng bảo dạ mà làm,
vì chẳng còn ai đáng tin hơn.
14 Nhiều khi tâm hồn báo cho con người biết rõ,
hơn cả bảy người đứng gác trên trạm cao.
15 Nhưng quan trọng hơn hết:
con hãy cầu xin Đấng Tối Cao dẫn con đi theo đường chân lý.
nhưng có người góp ý vì lợi ích riêng tư.
8 Hãy thận trọng với người chuyên góp ý:
trước tiên cần biết hắn muốn gì,
- hắn góp ý chẳng qua vì tư lợi -
đừng để cho hắn lợi dụng con.
9 Hắn bảo: "Anh đi đúng đường rồi đó! "
rồi chỉ đứng xa xa mà nhìn,
xem chuyện gì xảy đến cho con.
10 Đừng hỏi ý kẻ nhìn con bằng đôi mắt ngờ vực,
chớ tiết lộ dự tính cho kẻ ganh đua với con.
11 Đừng hỏi ý phụ nữ về tình địch của họ,
người nhát đảm về việc chinh chiến,
nhà buôn về việc mua, người mua về việc bán.
Chớ hỏi ý kẻ hay phân bì về việc cám ơn,
đứa bất nhân về việc làm phúc,
tên biếng nhác về bất cứ việc gì,
người làm thuê theo hạn kỳ về ngày hết hạn,
một đứa ở ươn lười về một công việc lớn.
Đừng hỏi ý những hạng người như trên về bất cứ chuyện gì.
12 Nhưng hãy năng đến với một người đạo đức,
người con biết là vẫn tuân giữ lệnh truyền,
người tâm đầu ý hợp với con, biết cảm thông khi con lầm lỡ.
13 Rồi con cứ bụng bảo dạ mà làm,
vì chẳng còn ai đáng tin hơn.
14 Nhiều khi tâm hồn báo cho con người biết rõ,
hơn cả bảy người đứng gác trên trạm cao.
15 Nhưng quan trọng hơn hết:
con hãy cầu xin Đấng Tối Cao dẫn con đi theo đường chân lý.
Khôn ngoan thật, khôn ngoan giả
16 Bắt đầu làm việc là phải suy nghĩ,
trước khi thi hành thì phải đắn đo.
17 Từ tâm não mà tư tưởng phát sinh
hướng về bốn lãnh vực:
18 thiện với ác, sinh với tử,
nhưng cả bốn luôn bị cái lưỡi chi phối.
19 Có người dạy thiên hạ thì thông minh,
nhưng vô tích sự đối với chính mình.
20 Kẻ hay lý sự thì bị chê ghét,
người như thế chỉ chết đói mà thôi.
21 Quả thật, nó không được Đức Chúa ban ân sủng,
vì nó chẳng khôn ngoan chút nào.
22 Có kẻ khôn, nhưng chỉ để tìm lợi cho mình,
vì hiểu biết của nó chỉ mang lại lợi ích cho bản thân.
23 Người khôn thật chỉ vẽ cho dân,
hoa quả kiến thức của người đó rất là đáng tin cậy.
24 Người khôn ngoan hưởng phúc lộc đầy tràn,
ai thấy họ cũng khen là có phúc.
25 Ngày đời của mỗi người đều có số, có hạn,
chỉ ngày của Ít-ra-en mới vô số, vô cùng.
26 Người khôn ngoan thì được dân tín nhiệm,
và danh thơm tồn tại đến muôn đời.
16 Bắt đầu làm việc là phải suy nghĩ,
trước khi thi hành thì phải đắn đo.
17 Từ tâm não mà tư tưởng phát sinh
hướng về bốn lãnh vực:
18 thiện với ác, sinh với tử,
nhưng cả bốn luôn bị cái lưỡi chi phối.
19 Có người dạy thiên hạ thì thông minh,
nhưng vô tích sự đối với chính mình.
20 Kẻ hay lý sự thì bị chê ghét,
người như thế chỉ chết đói mà thôi.
21 Quả thật, nó không được Đức Chúa ban ân sủng,
vì nó chẳng khôn ngoan chút nào.
22 Có kẻ khôn, nhưng chỉ để tìm lợi cho mình,
vì hiểu biết của nó chỉ mang lại lợi ích cho bản thân.
23 Người khôn thật chỉ vẽ cho dân,
hoa quả kiến thức của người đó rất là đáng tin cậy.
24 Người khôn ngoan hưởng phúc lộc đầy tràn,
ai thấy họ cũng khen là có phúc.
25 Ngày đời của mỗi người đều có số, có hạn,
chỉ ngày của Ít-ra-en mới vô số, vô cùng.
26 Người khôn ngoan thì được dân tín nhiệm,
và danh thơm tồn tại đến muôn đời.
Sống tiết độ
27 Con ơi, trong cuộc sống, hãy lượng lấy sức mình,
thấy gì có hại, con chớ chiều theo.
28 Vì không phải mọi sự đều hợp với mọi người,
đâu phải cái gì ai ai cũng thích.
29 Khi dự tiệc vui, chớ ăn uống vô độ,
đừng hễ thấy miếng ăn là sấn vào,
30 vì tham thực cực thân,
ăn quá nhiều sinh bội thực.
31 Lắm người thiệt mạng vì mê ăn mê uống,
còn ai cẩn thận thì được sống lâu.
27 Con ơi, trong cuộc sống, hãy lượng lấy sức mình,
thấy gì có hại, con chớ chiều theo.
28 Vì không phải mọi sự đều hợp với mọi người,
đâu phải cái gì ai ai cũng thích.
29 Khi dự tiệc vui, chớ ăn uống vô độ,
đừng hễ thấy miếng ăn là sấn vào,
30 vì tham thực cực thân,
ăn quá nhiều sinh bội thực.
31 Lắm người thiệt mạng vì mê ăn mê uống,
còn ai cẩn thận thì được sống lâu.
Chương 38
Nghề thuốc và bệnh tật
1 Hãy tôn trọng thầy thuốc vì mọi người đều cần đến ông,
và vì thiên chức lương y là do Đức Chúa thiết lập.
2 Quả vậy, tài chữa bệnh là do Đấng Tối Cao,
ấy là ân tứ Vua Trời ban tặng.
3 Thầy thuốc hiên ngang vì giàu kinh nghiệm,
khiến người có địa vị cũng phải nể nang.
4 Thiên Chúa làm cho đất trổ sinh dược liệu;
những thứ đó, người khôn chẳng dám coi thường.
5 Chẳng phải nhờ khúc gỗ mà xưa nước ra ngọt
khiến cho người ta thấy hiệu năng của khúc gỗ hay sao?
6 Cũng chính Thiên Chúa cho con người được hiểu biết
để tôn vinh Người vì những việc lạ Người làm.
7 Nhờ đó, Người chữa lành và chấm dứt cơn đau,
còn dược sĩ chỉ làm việc pha chế.
8 Như thế công việc của Người vẫn tiếp tục
cho đến khi thiên hạ được an lành.
9 Con ơi, khi đau ốm, con chớ coi thường,
nhưng hãy cầu xin Đức Chúa, Người sẽ chữa lành cho.
10 Hãy từ bỏ lỗi lầm, hành động cho đúng đắn,
thanh tẩy tâm hồn sạch mọi tội khiên.
11 Hãy dâng hương thơm và tinh bột làm kỷ vật,
rưới mỡ lên lễ phẩm ít nhiều tuỳ khả năng.
12 Bấy giờ con sẽ mời thầy thuốc đến,
vì cả ông nữa cũng đã được Đức Chúa dựng nên.
Đừng để ông ra đi, phải có ông mới được.
13 Có lúc sức khoẻ con ở trong tay các thầy thuốc,
14 vì chính họ cũng cầu xin Đức Chúa
ban cho họ tìm ra phương dược
giúp giảm đau, chữa lành nhằm cứu sống người ta.
15 Ai đắc tội với Đấng tạo thành,
cầu cho nó mắc bệnh!
và vì thiên chức lương y là do Đức Chúa thiết lập.
2 Quả vậy, tài chữa bệnh là do Đấng Tối Cao,
ấy là ân tứ Vua Trời ban tặng.
3 Thầy thuốc hiên ngang vì giàu kinh nghiệm,
khiến người có địa vị cũng phải nể nang.
4 Thiên Chúa làm cho đất trổ sinh dược liệu;
những thứ đó, người khôn chẳng dám coi thường.
5 Chẳng phải nhờ khúc gỗ mà xưa nước ra ngọt
khiến cho người ta thấy hiệu năng của khúc gỗ hay sao?
6 Cũng chính Thiên Chúa cho con người được hiểu biết
để tôn vinh Người vì những việc lạ Người làm.
7 Nhờ đó, Người chữa lành và chấm dứt cơn đau,
còn dược sĩ chỉ làm việc pha chế.
8 Như thế công việc của Người vẫn tiếp tục
cho đến khi thiên hạ được an lành.
9 Con ơi, khi đau ốm, con chớ coi thường,
nhưng hãy cầu xin Đức Chúa, Người sẽ chữa lành cho.
10 Hãy từ bỏ lỗi lầm, hành động cho đúng đắn,
thanh tẩy tâm hồn sạch mọi tội khiên.
11 Hãy dâng hương thơm và tinh bột làm kỷ vật,
rưới mỡ lên lễ phẩm ít nhiều tuỳ khả năng.
12 Bấy giờ con sẽ mời thầy thuốc đến,
vì cả ông nữa cũng đã được Đức Chúa dựng nên.
Đừng để ông ra đi, phải có ông mới được.
13 Có lúc sức khoẻ con ở trong tay các thầy thuốc,
14 vì chính họ cũng cầu xin Đức Chúa
ban cho họ tìm ra phương dược
giúp giảm đau, chữa lành nhằm cứu sống người ta.
15 Ai đắc tội với Đấng tạo thành,
cầu cho nó mắc bệnh!
Tang chế
16 Con ơi, hãy khóc thương người chết,
xướng khúc ai ca như người bị đau khổ dày vò.
Hãy chôn cất thế nào cho phải phép, đừng bỏ bê nấm mộ.
17 Hãy vật mình khóc lóc thảm thương,
tổ chức ma chay sao cho xứng đáng
trong một hai ngày, kẻo người ta dị nghị,
sau đó cố sao đừng buồn nữa.
18 Vì nỗi buồn đưa tới cái chết,
lòng buồn bã khiến sức lực tiêu hao.
19 Đưa người chết đi chôn, nỗi buồn còn đó,
nhưng lòng nào lại muốn suốt đời buồn bã?
Chớ để lòng con chìm đắm trong phiền muộn,
20 đừng để lòng con buông theo nỗi buồn,
hãy nghĩ tới cái chết mà gạt bỏ tâm trạng ấy đi.
21 Con đừng quên: đã ra đi thì không trở lại;
con chẳng làm được chi cho người chết,
mà chỉ chuốc lấy hoạ vào thân.
22 Con hãy nhớ: mệnh ta thế nào, mệnh con cũng vậy,
hôm qua là phiên ta, hôm nay đến lượt con.
23 Khi người chết đã yên nghỉ rồi,
hãy để tâm trí con nghỉ yên, thôi tưởng nhớ đến họ.
Khi linh hồn người chết đã ra đi, con hãy gắng khuây khoả.
xướng khúc ai ca như người bị đau khổ dày vò.
Hãy chôn cất thế nào cho phải phép, đừng bỏ bê nấm mộ.
17 Hãy vật mình khóc lóc thảm thương,
tổ chức ma chay sao cho xứng đáng
trong một hai ngày, kẻo người ta dị nghị,
sau đó cố sao đừng buồn nữa.
18 Vì nỗi buồn đưa tới cái chết,
lòng buồn bã khiến sức lực tiêu hao.
19 Đưa người chết đi chôn, nỗi buồn còn đó,
nhưng lòng nào lại muốn suốt đời buồn bã?
Chớ để lòng con chìm đắm trong phiền muộn,
20 đừng để lòng con buông theo nỗi buồn,
hãy nghĩ tới cái chết mà gạt bỏ tâm trạng ấy đi.
21 Con đừng quên: đã ra đi thì không trở lại;
con chẳng làm được chi cho người chết,
mà chỉ chuốc lấy hoạ vào thân.
22 Con hãy nhớ: mệnh ta thế nào, mệnh con cũng vậy,
hôm qua là phiên ta, hôm nay đến lượt con.
23 Khi người chết đã yên nghỉ rồi,
hãy để tâm trí con nghỉ yên, thôi tưởng nhớ đến họ.
Khi linh hồn người chết đã ra đi, con hãy gắng khuây khoả.
Công việc tay chân
24 Nhờ biết lợi dụng thời giờ rảnh rỗi
mà kinh sư đạt được khôn ngoan,
ai ít bận việc tay chân, việc đồng áng, thì dễ nên khôn ngoan.
25 Sao có thể nên khôn người nông dân cầm cày cầm cuốc
chỉ biết hãnh diện với cây thúc bò,
biết điều khiển bò và bắt làm việc,
và chỉ biết nói chuyện bò bê?
26 Nó chỉ lo cày sâu cuốc bẫm,
thức khuya dậy sớm vỗ béo bò tơ.
27 Cũng thế, mọi thợ mộc, thợ nề,
những kẻ đêm ngày chỉ biết lao công,
những người thợ khắc dấu
cố gắng thay đổi những hình ảnh khác nhau
để tâm hoạ lại sao cho thật giống,
rồi thức khuya để hoàn tất công việc.
28 Anh thợ rèn ngồi bên đe cũng thế:
chăm chăm chú chú vào thỏi sắt đang gò,
hơi lửa bốc lên làm bỏng da cháy thịt,
anh làm hùng hục trong sức nóng hoả lò.
Tiếng búa chan chát đập vào tai anh,
mắt anh vẫn không rời mẫu mã.
Anh chăm chú làm công việc cho xong,
không ngại thức khuya để trau chuốt cho hoàn hảo.
29 Anh thợ gốm ngồi làm việc cũng thế, luôn chân đạp bàn xoay,
lúc nào cũng lo lắng về công việc mình làm,
vì công việc đòi anh tính toán kỹ.
30 Anh lấy tay nhào nặn đất thó,
dùng chân đạp cho đất mềm ra,
anh chú tâm làm sao cho thật bóng,
và thức khuya để dọn sạch lò.
31 Tất cả những người ấy tin tưởng vào đôi tay của họ,
người nào cũng khéo léo trong công việc của mình.
32 Không có những người đó,
chẳng có thành nào được xây dựng,
không có người cư trú, không có kẻ tới lui.
33 Nhưng họ chẳng được mời dự hội nghị nhân dân,
không có địa vị gì trong xã hội,
họ chẳng được ngồi ghế quan toà,
cũng không hiểu nổi điều toà phán quyết.
34 Họ thiếu văn hoá, thiếu óc phê bình,
không biết nói văn hoa bóng bẩy.
Tuy nhiên, họ giữ cho thế giới được trường tồn,
dù họ chỉ quan tâm đến công việc trong ngành nghề của họ.
mà kinh sư đạt được khôn ngoan,
ai ít bận việc tay chân, việc đồng áng, thì dễ nên khôn ngoan.
25 Sao có thể nên khôn người nông dân cầm cày cầm cuốc
chỉ biết hãnh diện với cây thúc bò,
biết điều khiển bò và bắt làm việc,
và chỉ biết nói chuyện bò bê?
26 Nó chỉ lo cày sâu cuốc bẫm,
thức khuya dậy sớm vỗ béo bò tơ.
27 Cũng thế, mọi thợ mộc, thợ nề,
những kẻ đêm ngày chỉ biết lao công,
những người thợ khắc dấu
cố gắng thay đổi những hình ảnh khác nhau
để tâm hoạ lại sao cho thật giống,
rồi thức khuya để hoàn tất công việc.
28 Anh thợ rèn ngồi bên đe cũng thế:
chăm chăm chú chú vào thỏi sắt đang gò,
hơi lửa bốc lên làm bỏng da cháy thịt,
anh làm hùng hục trong sức nóng hoả lò.
Tiếng búa chan chát đập vào tai anh,
mắt anh vẫn không rời mẫu mã.
Anh chăm chú làm công việc cho xong,
không ngại thức khuya để trau chuốt cho hoàn hảo.
29 Anh thợ gốm ngồi làm việc cũng thế, luôn chân đạp bàn xoay,
lúc nào cũng lo lắng về công việc mình làm,
vì công việc đòi anh tính toán kỹ.
30 Anh lấy tay nhào nặn đất thó,
dùng chân đạp cho đất mềm ra,
anh chú tâm làm sao cho thật bóng,
và thức khuya để dọn sạch lò.
31 Tất cả những người ấy tin tưởng vào đôi tay của họ,
người nào cũng khéo léo trong công việc của mình.
32 Không có những người đó,
chẳng có thành nào được xây dựng,
không có người cư trú, không có kẻ tới lui.
33 Nhưng họ chẳng được mời dự hội nghị nhân dân,
không có địa vị gì trong xã hội,
họ chẳng được ngồi ghế quan toà,
cũng không hiểu nổi điều toà phán quyết.
34 Họ thiếu văn hoá, thiếu óc phê bình,
không biết nói văn hoa bóng bẩy.
Tuy nhiên, họ giữ cho thế giới được trường tồn,
dù họ chỉ quan tâm đến công việc trong ngành nghề của họ.
Chương 39
Kinh sư
1 Kẻ để hết tâm hồn suy gẫm luật Đấng Tối Cao
thì không phải vậy.
Người ấy truy tầm lẽ khôn ngoan
nơi mọi bậc lão thành, không ngừng nghiên cứu các sấm ngôn,
2 giữ gìn cẩn thận điều danh nhân đã nói,
đi sâu vào các dụ ngôn phức tạp.
3 Người ấy còn tìm hiểu ý nghĩa tiềm tàng của châm ngôn
và miệt mài với những dụ ngôn bí ẩn.
4 Người ấy luôn thi hành nhiệm vụ
giữa những người chức trọng quyền cao
và thường xuyên xuất hiện bên cạnh những vị cầm quyền.
Người ấy được đi ra nước ngoài,
vì đã từng biết rõ điều hãy điều dở của người ta.
5 Từ sáng sớm, người ấy đã hăm hở
đến cầu nguyện cùng Đức Chúa là Đấng Tối Cao,
Đấng tạo dựng nên mình.
Người ấy mở miệng nài van Chúa, cầu xin Người thứ tha tội lỗi.
6 Nếu đẹp lòng Đức Chúa cao cả,
người ấy sẽ dư đầy trí thông minh,
ban phát lời khôn ngoan như mưa móc tràn trề,
dùng lời kinh mà chúc tụng Đức Chúa.
7 Người ấy sẽ sử dụng các nhận định và hiểu biết của mình
sao cho đúng đắn, sẽ suy gẫm những điều huyền bí cao siêu.
8 Người ấy sẽ làm sáng tỏ giáo huấn đã hấp thụ,
sẽ tự hào về luật giao ước của Thiên Chúa.
9 Nhiều người sẽ khen ngợi người ấy thông minh,
trí thông minh đó sẽ không bao giờ bị quên lãng,
hình ảnh người ấy sẽ không phai mờ
và danh thơm sẽ trường tồn qua muôn thế hệ.
10 Muôn dân sẽ truyền tụng đức khôn ngoan của người ấy,
và cộng đoàn sẽ lớn tiếng ngợi khen.
11 Nếu người ấy sống lâu,
sẽ để lại danh thơm hơn cả ngàn người khác,
và sẽ thoả lòng khi an giấc ngàn thu.
thì không phải vậy.
Người ấy truy tầm lẽ khôn ngoan
nơi mọi bậc lão thành, không ngừng nghiên cứu các sấm ngôn,
2 giữ gìn cẩn thận điều danh nhân đã nói,
đi sâu vào các dụ ngôn phức tạp.
3 Người ấy còn tìm hiểu ý nghĩa tiềm tàng của châm ngôn
và miệt mài với những dụ ngôn bí ẩn.
4 Người ấy luôn thi hành nhiệm vụ
giữa những người chức trọng quyền cao
và thường xuyên xuất hiện bên cạnh những vị cầm quyền.
Người ấy được đi ra nước ngoài,
vì đã từng biết rõ điều hãy điều dở của người ta.
5 Từ sáng sớm, người ấy đã hăm hở
đến cầu nguyện cùng Đức Chúa là Đấng Tối Cao,
Đấng tạo dựng nên mình.
Người ấy mở miệng nài van Chúa, cầu xin Người thứ tha tội lỗi.
6 Nếu đẹp lòng Đức Chúa cao cả,
người ấy sẽ dư đầy trí thông minh,
ban phát lời khôn ngoan như mưa móc tràn trề,
dùng lời kinh mà chúc tụng Đức Chúa.
7 Người ấy sẽ sử dụng các nhận định và hiểu biết của mình
sao cho đúng đắn, sẽ suy gẫm những điều huyền bí cao siêu.
8 Người ấy sẽ làm sáng tỏ giáo huấn đã hấp thụ,
sẽ tự hào về luật giao ước của Thiên Chúa.
9 Nhiều người sẽ khen ngợi người ấy thông minh,
trí thông minh đó sẽ không bao giờ bị quên lãng,
hình ảnh người ấy sẽ không phai mờ
và danh thơm sẽ trường tồn qua muôn thế hệ.
10 Muôn dân sẽ truyền tụng đức khôn ngoan của người ấy,
và cộng đoàn sẽ lớn tiếng ngợi khen.
11 Nếu người ấy sống lâu,
sẽ để lại danh thơm hơn cả ngàn người khác,
và sẽ thoả lòng khi an giấc ngàn thu.
Lời mời gọi ngợi khen Thiên Chúa
12 Lòng tôi đầy ắp những suy tư như trăng rằm đầy đặn,
đó là những điều tôi còn muốn nói ra.
13 Hỡi những người con trung hiếu, hãy lắng nghe lời ta:
hãy nên như cây hồng lớn lên bên dòng nước,
14 như cây hương toả mùi thơm ngào ngạt,
như cây huệ trổ bông,
hãy đồng thanh cất tiếng hát lên một bài ca.
Hãy ngợi khen Đức Chúa vì mọi việc Người làm.
15 Hãy tán dương danh Chúa, ngợi khen chúc tụng Người,
hãy đàn ca mà dâng lời cảm tạ:
16 Mọi việc Đức Chúa làm đều hoàn toàn tốt đẹp,
mỗi mệnh lệnh Người ban sẽ được thi hành đúng thời đúng lúc.
Không có lý do gì để hỏi: "Chuyện gì thế? " và "Sao lại xảy ra? "
Vì đến thời đến buổi mọi chuyện sẽ có lời giải đáp.
17 Người chỉ phán một lời là nước dồn thành khối,
Người chỉ nói một câu là nước trữ vào bồn.
18 Người vừa ra lệnh, mọi sự tiến hành như Người muốn;
cũng không ai cản nổi công trình cứu độ của Người.
19 Công việc của phàm nhân
tất cả đều diễn ra trước mặt Người,
lẩn tránh sao cho Người khỏi thấy
là chuyện không thể được.
20 Từ muôn thuở cho đến muôn đời
Người nhìn thấy tất cả.
Chẳng có chi kỳ lạ trước mặt Người.
21 Không có lý do gì để hỏi:
"Chuyện gì thế? " và "Sao lại xảy ra? "
Bất cứ cái gì được dựng nên cũng đều có công dụng.
22 Phúc lành của Chúa trào ra như dòng sông,
chan hoà mặt đất như nước lũ.
23 Gia nghiệp Chúa dành cho chư dân là cơn giận của Người,
như xưa Người biến nước thành muối mặn.
24 Đường lối Chúa quả là ngay thẳng đối với kẻ hiếu trung,
nhưng lại đầy chướng ngại đối với bọn gian tà.
25 Ngay từ thuở ban đầu Thiên Chúa đã tạo dựng
điều lành cho người lành, còn điều dữ dành cho kẻ dữ.
26 Những gì cần thiết cho cuộc sống con người
là nước, lửa, sắt và muối, tinh bột lúa miến, sữa và mật,
nước nho, dầu và áo quần.
27 Tất cả những thứ ấy
sẽ trở nên của tốt của lành cho những người lành thánh,
nhưng lại gây phương hại cho những người tội lỗi.
28 Có những luồng gió được Chúa tạo nên để trừng phạt:
khi nổi trận lôi đình,
Người làm cho sức tàn phá của chúng gia tăng,
và trước khi lụi tàn,
chúng trở nên vô cùng khủng khiếp:
thế là Đấng tạo thành nguôi giận.
29 Lửa hồng, mưa đá, đói khát, tử thần,
tất cả được tạo nên để trừng phạt.
30 Răng thú dữ, bò cạp, rắn hổ mang
cùng với lưỡi gươm để trừng phạt
và để tiêu huỷ phường gian ác:
31 tất cả những thứ đó đều mừng vui
thi hành lệnh Người truyền.
Trên mặt đất này, mỗi khi cần thiết,
chúng sẵn sàng thực thi lời Chúa đúng lúc đúng thời.
32 Vì vậy, ngay từ đầu, tôi đã xác tín,
đã suy đi nghĩ lại rồi viết ra:
33 "Mọi công trình của Đức Chúa thảy đều tốt đẹp,
đúng thời đúng buổi, Người đáp ứng hết mọi nhu cầu.
34 Không có lý do gì để nói: ÀCái này tệ hơn cái kia",
vì đến lúc bất cứ cái gì cũng sẽ được nhìn nhận là tốt."
35 Vậy giờ đây, hãy hết lòng và lớn tiếng hát ca
mà chúc tụng thánh danh Đức Chúa.
12 Lòng tôi đầy ắp những suy tư như trăng rằm đầy đặn,
đó là những điều tôi còn muốn nói ra.
13 Hỡi những người con trung hiếu, hãy lắng nghe lời ta:
hãy nên như cây hồng lớn lên bên dòng nước,
14 như cây hương toả mùi thơm ngào ngạt,
như cây huệ trổ bông,
hãy đồng thanh cất tiếng hát lên một bài ca.
Hãy ngợi khen Đức Chúa vì mọi việc Người làm.
15 Hãy tán dương danh Chúa, ngợi khen chúc tụng Người,
hãy đàn ca mà dâng lời cảm tạ:
16 Mọi việc Đức Chúa làm đều hoàn toàn tốt đẹp,
mỗi mệnh lệnh Người ban sẽ được thi hành đúng thời đúng lúc.
Không có lý do gì để hỏi: "Chuyện gì thế? " và "Sao lại xảy ra? "
Vì đến thời đến buổi mọi chuyện sẽ có lời giải đáp.
17 Người chỉ phán một lời là nước dồn thành khối,
Người chỉ nói một câu là nước trữ vào bồn.
18 Người vừa ra lệnh, mọi sự tiến hành như Người muốn;
cũng không ai cản nổi công trình cứu độ của Người.
19 Công việc của phàm nhân
tất cả đều diễn ra trước mặt Người,
lẩn tránh sao cho Người khỏi thấy
là chuyện không thể được.
20 Từ muôn thuở cho đến muôn đời
Người nhìn thấy tất cả.
Chẳng có chi kỳ lạ trước mặt Người.
21 Không có lý do gì để hỏi:
"Chuyện gì thế? " và "Sao lại xảy ra? "
Bất cứ cái gì được dựng nên cũng đều có công dụng.
22 Phúc lành của Chúa trào ra như dòng sông,
chan hoà mặt đất như nước lũ.
23 Gia nghiệp Chúa dành cho chư dân là cơn giận của Người,
như xưa Người biến nước thành muối mặn.
24 Đường lối Chúa quả là ngay thẳng đối với kẻ hiếu trung,
nhưng lại đầy chướng ngại đối với bọn gian tà.
25 Ngay từ thuở ban đầu Thiên Chúa đã tạo dựng
điều lành cho người lành, còn điều dữ dành cho kẻ dữ.
26 Những gì cần thiết cho cuộc sống con người
là nước, lửa, sắt và muối, tinh bột lúa miến, sữa và mật,
nước nho, dầu và áo quần.
27 Tất cả những thứ ấy
sẽ trở nên của tốt của lành cho những người lành thánh,
nhưng lại gây phương hại cho những người tội lỗi.
28 Có những luồng gió được Chúa tạo nên để trừng phạt:
khi nổi trận lôi đình,
Người làm cho sức tàn phá của chúng gia tăng,
và trước khi lụi tàn,
chúng trở nên vô cùng khủng khiếp:
thế là Đấng tạo thành nguôi giận.
29 Lửa hồng, mưa đá, đói khát, tử thần,
tất cả được tạo nên để trừng phạt.
30 Răng thú dữ, bò cạp, rắn hổ mang
cùng với lưỡi gươm để trừng phạt
và để tiêu huỷ phường gian ác:
31 tất cả những thứ đó đều mừng vui
thi hành lệnh Người truyền.
Trên mặt đất này, mỗi khi cần thiết,
chúng sẵn sàng thực thi lời Chúa đúng lúc đúng thời.
32 Vì vậy, ngay từ đầu, tôi đã xác tín,
đã suy đi nghĩ lại rồi viết ra:
33 "Mọi công trình của Đức Chúa thảy đều tốt đẹp,
đúng thời đúng buổi, Người đáp ứng hết mọi nhu cầu.
34 Không có lý do gì để nói: ÀCái này tệ hơn cái kia",
vì đến lúc bất cứ cái gì cũng sẽ được nhìn nhận là tốt."
35 Vậy giờ đây, hãy hết lòng và lớn tiếng hát ca
mà chúc tụng thánh danh Đức Chúa.
Chương 40
Kiếp người khốn khổ
1 Kể từ khi từ lòng mẹ sinh ra
cho đến lúc trở về lòng đất mẹ,
mang thân phận con người,
ai cũng canh cánh bên lòng một nỗi lo,
là con cháu A-đam, nợ phong trần đương nhiên phải trả.
2 Điều không ngừng ám ảnh khiến lòng người sợ hãi âu lo
là cứ phải nghĩ rằng mình đang chờ chết.
3 Từ bậc vua chúa trên ngai vinh hiển
đến kẻ cùng đinh chân lấm tay bùn,
4 từ người cân đai áo mão đến kẻ khố rách áo ôm,
ai cũng đều giận dữ, ghen tương,
đều băn khoăn, lo lắng, rồi sợ chết, rồi hận thù cãi cọ.
5 Lúc nghỉ ngơi trên giường,
giấc ngủ ban đêm lại khơi lên những ý nghĩ khác.
6 Vừa mới nghỉ -có nghỉ cũng như không-,
mà trong giấc mộng, y như giữa ban ngày,
người ta hốt hoảng trước cảnh mình nhìn thấy,
chẳng khác chi kẻ trốn khỏi chiến trường.
7 Đến lúc thoát thân, người ta thức dậy,
và ngạc nhiên vì đã sợ hãi không đâu.
8 Mọi xác phàm, từ người đến vật,
-nhưng quân tội lỗi thì gấp bảy lần-, không làm sao tránh khỏi:
9 chết chóc và đổ máu, cãi cọ và đâm chém,
hoạn nạn, đói kém, đổ nát, tai ương.
10 Tất cả nhứng thứ đó đã được tạo nên cho quân vô đạo,
chỉ vì tội chúng mà nạn hồng thủy đã xảy ra.
11 Tất cả những gì từ đất mà ra sẽ trở về đất,
còn những gì từ nước mà có lại quay về biển.
cho đến lúc trở về lòng đất mẹ,
mang thân phận con người,
ai cũng canh cánh bên lòng một nỗi lo,
là con cháu A-đam, nợ phong trần đương nhiên phải trả.
2 Điều không ngừng ám ảnh khiến lòng người sợ hãi âu lo
là cứ phải nghĩ rằng mình đang chờ chết.
3 Từ bậc vua chúa trên ngai vinh hiển
đến kẻ cùng đinh chân lấm tay bùn,
4 từ người cân đai áo mão đến kẻ khố rách áo ôm,
ai cũng đều giận dữ, ghen tương,
đều băn khoăn, lo lắng, rồi sợ chết, rồi hận thù cãi cọ.
5 Lúc nghỉ ngơi trên giường,
giấc ngủ ban đêm lại khơi lên những ý nghĩ khác.
6 Vừa mới nghỉ -có nghỉ cũng như không-,
mà trong giấc mộng, y như giữa ban ngày,
người ta hốt hoảng trước cảnh mình nhìn thấy,
chẳng khác chi kẻ trốn khỏi chiến trường.
7 Đến lúc thoát thân, người ta thức dậy,
và ngạc nhiên vì đã sợ hãi không đâu.
8 Mọi xác phàm, từ người đến vật,
-nhưng quân tội lỗi thì gấp bảy lần-, không làm sao tránh khỏi:
9 chết chóc và đổ máu, cãi cọ và đâm chém,
hoạn nạn, đói kém, đổ nát, tai ương.
10 Tất cả nhứng thứ đó đã được tạo nên cho quân vô đạo,
chỉ vì tội chúng mà nạn hồng thủy đã xảy ra.
11 Tất cả những gì từ đất mà ra sẽ trở về đất,
còn những gì từ nước mà có lại quay về biển.
Một số ngạn ngữ
12 Hối lộ và bất công rồi ra sẽ biến mất,
nhưng lòng trung tín sẽ tồn tại muôn đời.
13 Tài sản quân bất chính sẽ như dòng suối cạn,
sẽ như sấm nổ giữa cơn mưa.
14 Người rộng tay làm phúc ắt sẽ được vui mừng;
kẻ ngoảnh mặt làm ngơ sẽ tiêu vong vì bị người bỏ mặc.
15 Con cháu bọn bất lương sẽ như cây không chồi,
như rễ không sạch bám trên đá cứng.
16 Cây lau mọc nhan nhản bên mọi dòng nước và bờ sông
sẽ bị bứng đầu tiên trước mọi cây cỏ khác.
17 Lòng nhân nghĩa như địa đàng đầy dư phúc lộc,
việc bố thí sẽ tồn tại muôn đời.
18 Sống không lệ thuộc và có được việc làm thì quả là dễ chịu,
nhưng tìm được kho tàng còn may mắn hơn nữa.
19 Người sinh con cũng như kẻ xây thành
đều để lại danh thơm cho hậu thế,
nhưng người vợ hiền còn đáng quý hơn.
20 Rượu và nhạc khiến lòng người phấn khởi,
nhưng lòng mến đức khôn ngoan vẫn đáng quý hơn.
21 Tiếng sáo, tiếng đàn khiến giọng hát du dương,
nhưng lời nói dịu dàng còn êm tai hơn nữa.
22 Vẻ đẹp và duyên dáng làm người ta thích nhìn,
nhưng cánh đồng xanh mướt còn đáng nhìn hơn.
23 Bạn bè thân hữu gặp nhau có lúc,
sao như vợ chồng chung sống bên nhau.
24 Có anh có em là để giúp nhau khi hoạn nạn,
nhưng của bố thí còn trợ giúp đắc lực hơn.
25 Có bạc, có vàng là an tâm vững chí,
nhưng được người góp ý còn quý giá hơn.
26 Giàu sang và sức mạnh khiến người ta tin tưởng,
nhưng lòng kính sợ Đức Chúa còn trổi vượt hơn.
Có lòng kính sợ Đức Chúa thì chẳng thiếu gì.
Kính sợ Chúa rồi, không cần phải cầu cứu ai nữa.
27 Lòng kính sợ Đức Chúa như địa đàng đầy dư phúc lộc,
che chở phù trì hơn mọi thứ vinh quang.
nhưng lòng trung tín sẽ tồn tại muôn đời.
13 Tài sản quân bất chính sẽ như dòng suối cạn,
sẽ như sấm nổ giữa cơn mưa.
14 Người rộng tay làm phúc ắt sẽ được vui mừng;
kẻ ngoảnh mặt làm ngơ sẽ tiêu vong vì bị người bỏ mặc.
15 Con cháu bọn bất lương sẽ như cây không chồi,
như rễ không sạch bám trên đá cứng.
16 Cây lau mọc nhan nhản bên mọi dòng nước và bờ sông
sẽ bị bứng đầu tiên trước mọi cây cỏ khác.
17 Lòng nhân nghĩa như địa đàng đầy dư phúc lộc,
việc bố thí sẽ tồn tại muôn đời.
18 Sống không lệ thuộc và có được việc làm thì quả là dễ chịu,
nhưng tìm được kho tàng còn may mắn hơn nữa.
19 Người sinh con cũng như kẻ xây thành
đều để lại danh thơm cho hậu thế,
nhưng người vợ hiền còn đáng quý hơn.
20 Rượu và nhạc khiến lòng người phấn khởi,
nhưng lòng mến đức khôn ngoan vẫn đáng quý hơn.
21 Tiếng sáo, tiếng đàn khiến giọng hát du dương,
nhưng lời nói dịu dàng còn êm tai hơn nữa.
22 Vẻ đẹp và duyên dáng làm người ta thích nhìn,
nhưng cánh đồng xanh mướt còn đáng nhìn hơn.
23 Bạn bè thân hữu gặp nhau có lúc,
sao như vợ chồng chung sống bên nhau.
24 Có anh có em là để giúp nhau khi hoạn nạn,
nhưng của bố thí còn trợ giúp đắc lực hơn.
25 Có bạc, có vàng là an tâm vững chí,
nhưng được người góp ý còn quý giá hơn.
26 Giàu sang và sức mạnh khiến người ta tin tưởng,
nhưng lòng kính sợ Đức Chúa còn trổi vượt hơn.
Có lòng kính sợ Đức Chúa thì chẳng thiếu gì.
Kính sợ Chúa rồi, không cần phải cầu cứu ai nữa.
27 Lòng kính sợ Đức Chúa như địa đàng đầy dư phúc lộc,
che chở phù trì hơn mọi thứ vinh quang.
Ăn xin
28 Con ơi, đừng đi ăn xin để sống:
thà chết còn hơn!
29 Kẻ nhìn trộm mâm người khác,
có sống cũng kể như chẳng sống ra người.
Vì đứa ăn bám làm mình ra nhơ nhớp;
còn người hiểu biết và có giáo dục
thì sẽ không xử sự như thế.
30 Miệng đứa ăn xin ngọt như mía lùi,
nhưng tâm địa hắn thì như lò lửa.
28 Con ơi, đừng đi ăn xin để sống:
thà chết còn hơn!
29 Kẻ nhìn trộm mâm người khác,
có sống cũng kể như chẳng sống ra người.
Vì đứa ăn bám làm mình ra nhơ nhớp;
còn người hiểu biết và có giáo dục
thì sẽ không xử sự như thế.
30 Miệng đứa ăn xin ngọt như mía lùi,
nhưng tâm địa hắn thì như lò lửa.
Chương 41
Chết
1 Hỡi tử thần, nhớ đến ngươi thật là cay đắng
đối với ai đang an hưởng tài sản của mình,
đối với người không phải âu lo,
người thành công trong hết mọi việc,
người còn khoẻ mạnh để hưởng thú vui.
2 Hỡi tử thần, phán quyết của ngươi hay thật
đối với kẻ bần cùng, với người thiếu sức khoẻ,
với người già nua tuổi tác, lo lắng trăm chiều,
với người tuyệt vọng, không còn kiên nhẫn nữa.
3 Con đừng sợ án chết.
Hãy nhớ rằng: có những kẻ đã đi trước con,
và sẽ có những người theo sau.
4 Đó là điều Đức Chúa quyết định cho hết mọi người phàm.
Tại sao cưỡng lại điều Đấng Tối Cao đã muốn?
Dù người ta sống được mười năm, trăm năm,
hay cả ngàn đi nữa,
thì trong âm phủ, chẳng ai trách móc đâu.
đối với ai đang an hưởng tài sản của mình,
đối với người không phải âu lo,
người thành công trong hết mọi việc,
người còn khoẻ mạnh để hưởng thú vui.
2 Hỡi tử thần, phán quyết của ngươi hay thật
đối với kẻ bần cùng, với người thiếu sức khoẻ,
với người già nua tuổi tác, lo lắng trăm chiều,
với người tuyệt vọng, không còn kiên nhẫn nữa.
3 Con đừng sợ án chết.
Hãy nhớ rằng: có những kẻ đã đi trước con,
và sẽ có những người theo sau.
4 Đó là điều Đức Chúa quyết định cho hết mọi người phàm.
Tại sao cưỡng lại điều Đấng Tối Cao đã muốn?
Dù người ta sống được mười năm, trăm năm,
hay cả ngàn đi nữa,
thì trong âm phủ, chẳng ai trách móc đâu.
Số phận phường gian ác
5 Con cái phường tội lỗi thành đám con ghê tởm,
thường đi lại với lũ ác nhân.
6 Gia nghiệp con cái phường tội lỗi thế nào cũng tiêu tan.
Nỗi ô nhục của chúng sẽ kéo dài qua đời con đời cháu.
7 Cha bất nhân bị con trách móc,
vì con chịu nhục là lỗi tại cha.
8 Khốn cho các ngươi, hỡi phường gian ác,
vì đã bỏ luật Thiên Chúa Tối Cao.
9 Các ngươi có sinh ra, thì chỉ sinh ra để bị nguyền rủa;
đến khi các ngươi chết, thì phần của các ngươi
chỉ là lời nguyền rủa.
10 Tất cả những gì từ đất mà ra sẽ lại về với đất.
Số phận bọn ác nhân cũng vậy:
hết bị nguyền rủa sẽ bị diệt vong.
11 Thân xác con người chỉ là phù vân,
nhưng danh thơm tiếng tốt chẳng bao giờ mai một.
12 Hãy lo sao cho con được danh thơm tiếng tốt,
vì hơn cả ngàn vạn kho vàng, tiếng tăm sẽ còn mãi.
13 Hạnh phúc đến đâu, đời người cũng có hạn,
nhưng danh thơm tiếng tốt sẽ tồn tại muôn đời.
thường đi lại với lũ ác nhân.
6 Gia nghiệp con cái phường tội lỗi thế nào cũng tiêu tan.
Nỗi ô nhục của chúng sẽ kéo dài qua đời con đời cháu.
7 Cha bất nhân bị con trách móc,
vì con chịu nhục là lỗi tại cha.
8 Khốn cho các ngươi, hỡi phường gian ác,
vì đã bỏ luật Thiên Chúa Tối Cao.
9 Các ngươi có sinh ra, thì chỉ sinh ra để bị nguyền rủa;
đến khi các ngươi chết, thì phần của các ngươi
chỉ là lời nguyền rủa.
10 Tất cả những gì từ đất mà ra sẽ lại về với đất.
Số phận bọn ác nhân cũng vậy:
hết bị nguyền rủa sẽ bị diệt vong.
11 Thân xác con người chỉ là phù vân,
nhưng danh thơm tiếng tốt chẳng bao giờ mai một.
12 Hãy lo sao cho con được danh thơm tiếng tốt,
vì hơn cả ngàn vạn kho vàng, tiếng tăm sẽ còn mãi.
13 Hạnh phúc đến đâu, đời người cũng có hạn,
nhưng danh thơm tiếng tốt sẽ tồn tại muôn đời.
Hổ thẹn
14 Các con ơi, cứ an tâm mà giữ lời giáo huấn.
Khôn ngoan bị che giấu, kho tàng bị chôn vùi,
cả hai nào có ích chi?
15 Người che giấu sự đần độn
vẫn hơn kẻ che giấu sự khôn ngoan.
16 Vậy ta nói con nghe điều gì đáng xấu hổ:
e thẹn vì bất cứ chuyện chi, quả là điều không tốt.
Có phải hết mọi người đánh giá đúng hết mọi chuyện đâu!
17 Con phải biết thẹn thùng xấu hổ
trước mặt cha mẹ, vì chuyện dâm ô,
trước mặt người quyền cao chức trọng vì những lời dối trá,
18 trước mặt những ai cầm quyền
xét xử vì hành vi phạm pháp,
trước mặt cộng đồng, trước mặt toàn dân vì lối sống vô đạo,
19 trước mặt các bạn bè thân hữu
vì những chuyện bất nghĩa, bất nhân,
trước những người cùng xóm cùng làng
vì những chuyện trộm cắp.
20 Con phải biết thẹn thùng xấu hổ
vì không giữ lời thề nguyền cam kết,
hay đã giơ tay xin bánh mà ăn,
21 vì lăng nhục khi nhận hoặc cho,
hay làm thinh trước những ai chào hỏi,
22 vì gặp gái bán dâm mà nhìn chòng chọc,
hay gặp họ hàng thân thích mà ngoảnh mặt đi,
23 vì chiếm của, chiếm quà người ta,
hay mải mê nhìn phụ nữ có chồng,
24 vì săn đón đầy tớ gái người ta
- tới gần giường cô ấy làm gì! -
25 Con phải biết thẹn thùng xấu hổ
vì làm nhục bạn bè
- đã cho người ta thì đừng làm nhục! -
26 vì học lại cho người khác điều đã nghe,
hay tiết lộ những điều bí mật.
27 Có vậy con mới biết
thế nào là xấu hổ thật
và sẽ gây được thiện cảm với mọi người.
14 Các con ơi, cứ an tâm mà giữ lời giáo huấn.
Khôn ngoan bị che giấu, kho tàng bị chôn vùi,
cả hai nào có ích chi?
15 Người che giấu sự đần độn
vẫn hơn kẻ che giấu sự khôn ngoan.
16 Vậy ta nói con nghe điều gì đáng xấu hổ:
e thẹn vì bất cứ chuyện chi, quả là điều không tốt.
Có phải hết mọi người đánh giá đúng hết mọi chuyện đâu!
17 Con phải biết thẹn thùng xấu hổ
trước mặt cha mẹ, vì chuyện dâm ô,
trước mặt người quyền cao chức trọng vì những lời dối trá,
18 trước mặt những ai cầm quyền
xét xử vì hành vi phạm pháp,
trước mặt cộng đồng, trước mặt toàn dân vì lối sống vô đạo,
19 trước mặt các bạn bè thân hữu
vì những chuyện bất nghĩa, bất nhân,
trước những người cùng xóm cùng làng
vì những chuyện trộm cắp.
20 Con phải biết thẹn thùng xấu hổ
vì không giữ lời thề nguyền cam kết,
hay đã giơ tay xin bánh mà ăn,
21 vì lăng nhục khi nhận hoặc cho,
hay làm thinh trước những ai chào hỏi,
22 vì gặp gái bán dâm mà nhìn chòng chọc,
hay gặp họ hàng thân thích mà ngoảnh mặt đi,
23 vì chiếm của, chiếm quà người ta,
hay mải mê nhìn phụ nữ có chồng,
24 vì săn đón đầy tớ gái người ta
- tới gần giường cô ấy làm gì! -
25 Con phải biết thẹn thùng xấu hổ
vì làm nhục bạn bè
- đã cho người ta thì đừng làm nhục! -
26 vì học lại cho người khác điều đã nghe,
hay tiết lộ những điều bí mật.
27 Có vậy con mới biết
thế nào là xấu hổ thật
và sẽ gây được thiện cảm với mọi người.
Chương 42
1 Còn về những chuyện sau đây, con đừng xấu hổ,
cũng đừng vì nể ai mà phạm tội:
2 Con đừng xấu hổ vì lề luật của Đấng Tối Cao
và giao ước của Người,
hay vì phán quyết công minh dành cho người ngoại giáo,
3 vì sòng phẳng với bè bạn và kẻ đồng hành,
hay phân chia gia tài cho bè bạn,
4 vì cân đong sao cho chính xác
hay vì thu lợi ít hay nhiều,
5 vì lợi lộc do nghề buôn bán,
vì phải nghiêm khắc khi giáo dục con
hay trừng phạt nặng nề tên đầy tớ hư hỏng.
6 Gặp đàn bà tọc mạch, cần đóng ấn niêm phong,
ở đâu có lắm người tắt mắt, phải khoá sao cho chặt.
7 Trao cái gì, phải cân phải đếm,
xuất hay nhập, đều phải có giấy tờ.
8 Con đừng xấu hổ khi phải dạy dỗ đứa ngu, đứa ngốc,
và ông già mà còn cãi lộn với thanh niên.
Được vậy con mới là người có giáo dục tử tế,
và sẽ tỏ ra từng trải trước mặt mọi người.
cũng đừng vì nể ai mà phạm tội:
2 Con đừng xấu hổ vì lề luật của Đấng Tối Cao
và giao ước của Người,
hay vì phán quyết công minh dành cho người ngoại giáo,
3 vì sòng phẳng với bè bạn và kẻ đồng hành,
hay phân chia gia tài cho bè bạn,
4 vì cân đong sao cho chính xác
hay vì thu lợi ít hay nhiều,
5 vì lợi lộc do nghề buôn bán,
vì phải nghiêm khắc khi giáo dục con
hay trừng phạt nặng nề tên đầy tớ hư hỏng.
6 Gặp đàn bà tọc mạch, cần đóng ấn niêm phong,
ở đâu có lắm người tắt mắt, phải khoá sao cho chặt.
7 Trao cái gì, phải cân phải đếm,
xuất hay nhập, đều phải có giấy tờ.
8 Con đừng xấu hổ khi phải dạy dỗ đứa ngu, đứa ngốc,
và ông già mà còn cãi lộn với thanh niên.
Được vậy con mới là người có giáo dục tử tế,
và sẽ tỏ ra từng trải trước mặt mọi người.
Những nỗi lo của người cha đối với con gái
9 Đối với một người cha,
con gái là kho tàng không bảo đảm,
ông mất ăn mất ngủ vì lo lắng:
con còn thiếu nữ thì lo con lỡ thì,
con lấy chồng rồi thì lo con bị ghét,
10 con còn con gái thì sợ người dụ dỗ,
phải mang bầu khi còn ở nhà cha,
con về với chồng thì lo con lầm lỗi,
chung sống với chồng mà lại hiếm hoi.
11 Có con gái hư thân, phải canh chừng nghiêm khắc,
kẻo vì con mà cha nên trò cười cho thù địch,
nên câu chuyện cho dân thành đàm tiếu,
nên cớ tụ họp cho những người ngồi lê mách lẻo,
khiến vì con mà cha xấu hổ trước đám đông.
9 Đối với một người cha,
con gái là kho tàng không bảo đảm,
ông mất ăn mất ngủ vì lo lắng:
con còn thiếu nữ thì lo con lỡ thì,
con lấy chồng rồi thì lo con bị ghét,
10 con còn con gái thì sợ người dụ dỗ,
phải mang bầu khi còn ở nhà cha,
con về với chồng thì lo con lầm lỗi,
chung sống với chồng mà lại hiếm hoi.
11 Có con gái hư thân, phải canh chừng nghiêm khắc,
kẻo vì con mà cha nên trò cười cho thù địch,
nên câu chuyện cho dân thành đàm tiếu,
nên cớ tụ họp cho những người ngồi lê mách lẻo,
khiến vì con mà cha xấu hổ trước đám đông.
Đàn bà
12 Trước bất cứ ai, đừng chăm chú nhìn vào sắc đẹp,
cũng đừng ngồi chung với bọn đàn bà.
13 Vì cũng như áo quần có rận,
đàn bà có thứ gian ác của đàn bà.
14 Đàn ông gian ác hơn đàn bà tốt bụng,
vì đàn bà trơ trẽn đưa đến nhục nhằn.
12 Trước bất cứ ai, đừng chăm chú nhìn vào sắc đẹp,
cũng đừng ngồi chung với bọn đàn bà.
13 Vì cũng như áo quần có rận,
đàn bà có thứ gian ác của đàn bà.
14 Đàn ông gian ác hơn đàn bà tốt bụng,
vì đàn bà trơ trẽn đưa đến nhục nhằn.
II. VINH QUANG CỦA THIÊN CHÚA
1. TRONG THIÊN NHIÊN
15 Tôi sẽ nhắc lại những công trình của Đức Chúa,
những điều mắt thấy, tôi sẽ kể lại.
Do lời Đức Chúa mà có những công trình của Người.
16 Mặt trời toả sáng nhìn xuống muôn loài,
vinh quang Đức Chúa bao phủ công trình Người sáng tạo,
17 các thánh của Đức Chúa
không tài nào kể lại mọi kỳ công của Người.
Đó là những kỳ công Đức Chúa toàn năng đã thực hiện
cho vũ trụ được bền vững
(trước tôn nhan) vinh hiển của Người.
18 Người dò thấu vực thẳm và cõi lòng nhân thế,
hiểu rõ toan tính của con người,
vì Đấng Tối Cao am tường tất cả
và đưa mắt nhìn các dấu hiệu thời gian.
19 Người công bố dĩ vãng và tương lai
và mặc khải dấu vết của những điều bí ẩn.
20 Không một ý nghĩ nào Người không thấu suốt,
chẳng một lời nào là bí ẩn đối với Người.
21 Người khôn ngoan sắp xếp những công trình vĩ đại,
vì Người hằng có từ đời đời đến muôn muôn thuở,
không cần thêm hay bớt điều gì
và cũng chẳng cần ai làm cố vấn.
22 Mọi công trình của Người kỳ diệu biết bao!
Những gì thấy được chỉ như một ánh lửa.
23 Mọi vật ấy đều sống và tồn tại muôn đời
để đáp ứng mọi nhu cầu cần thiết và tất cả đều vâng phục Người.
24 Tất cả đều có đôi, cái này đối cái kia;
Người không làm gì dang dở.
25 Vật này làm tôn vẻ đẹp của vật kia,
nhìn ngắm vinh quang của Người, ai mà chán được?
những điều mắt thấy, tôi sẽ kể lại.
Do lời Đức Chúa mà có những công trình của Người.
16 Mặt trời toả sáng nhìn xuống muôn loài,
vinh quang Đức Chúa bao phủ công trình Người sáng tạo,
17 các thánh của Đức Chúa
không tài nào kể lại mọi kỳ công của Người.
Đó là những kỳ công Đức Chúa toàn năng đã thực hiện
cho vũ trụ được bền vững
(trước tôn nhan) vinh hiển của Người.
18 Người dò thấu vực thẳm và cõi lòng nhân thế,
hiểu rõ toan tính của con người,
vì Đấng Tối Cao am tường tất cả
và đưa mắt nhìn các dấu hiệu thời gian.
19 Người công bố dĩ vãng và tương lai
và mặc khải dấu vết của những điều bí ẩn.
20 Không một ý nghĩ nào Người không thấu suốt,
chẳng một lời nào là bí ẩn đối với Người.
21 Người khôn ngoan sắp xếp những công trình vĩ đại,
vì Người hằng có từ đời đời đến muôn muôn thuở,
không cần thêm hay bớt điều gì
và cũng chẳng cần ai làm cố vấn.
22 Mọi công trình của Người kỳ diệu biết bao!
Những gì thấy được chỉ như một ánh lửa.
23 Mọi vật ấy đều sống và tồn tại muôn đời
để đáp ứng mọi nhu cầu cần thiết và tất cả đều vâng phục Người.
24 Tất cả đều có đôi, cái này đối cái kia;
Người không làm gì dang dở.
25 Vật này làm tôn vẻ đẹp của vật kia,
nhìn ngắm vinh quang của Người, ai mà chán được?
Chương 43
Mặt trời
1 Lộng lẫy chốn cao vời, một khung trời trong vắt.
Nhìn ngắm cả bầu trời: cảnh tượng xán lạn thay!
2 Vừa ló dạng lúc hừng đông, mặt trời liền công bố:
"Công trình của Đấng Tối Cao kỳ diệu dường nào! "
3 Vào chính ngọ, mặt đất cháy khô,
dưới sức nóng mặt trời, ai nào chịu nổi?
4 Người ta kéo bễ thổi lò để tạo ra sức nóng,
nhưng mặt trời còn nóng gấp ba,
đốt cháy cả núi đồi, toả hơi nóng bỏng,
chiếu rọi những ánh nắng chói chang, làm loá con mắt.
5 Cao cả thay Đức Chúa, Đấng làm ra mặt trời!
Theo lệnh Người, nó lên đường mau lẹ.
Nhìn ngắm cả bầu trời: cảnh tượng xán lạn thay!
2 Vừa ló dạng lúc hừng đông, mặt trời liền công bố:
"Công trình của Đấng Tối Cao kỳ diệu dường nào! "
3 Vào chính ngọ, mặt đất cháy khô,
dưới sức nóng mặt trời, ai nào chịu nổi?
4 Người ta kéo bễ thổi lò để tạo ra sức nóng,
nhưng mặt trời còn nóng gấp ba,
đốt cháy cả núi đồi, toả hơi nóng bỏng,
chiếu rọi những ánh nắng chói chang, làm loá con mắt.
5 Cao cả thay Đức Chúa, Đấng làm ra mặt trời!
Theo lệnh Người, nó lên đường mau lẹ.
Mặt trăng
6 Cả vầng trăng cũng luôn đúng hẹn,
làm dấu hiệu muôn đời chỉ rõ thời gian.
7 Trăng đánh dấu các thời kỳ đại lễ,
có khi khuyết, có lúc lại tròn.
8 Người ta lấy chữ nguyệt mà đặt tên cho tháng,
theo chu kỳ tuyệt diệu, trăng cứ mãi tròn thêm,
làm đèn hiệu cho đạo binh trên chốn cao vời.
Khắp bầu trời, vầng trăng toả sáng.
làm dấu hiệu muôn đời chỉ rõ thời gian.
7 Trăng đánh dấu các thời kỳ đại lễ,
có khi khuyết, có lúc lại tròn.
8 Người ta lấy chữ nguyệt mà đặt tên cho tháng,
theo chu kỳ tuyệt diệu, trăng cứ mãi tròn thêm,
làm đèn hiệu cho đạo binh trên chốn cao vời.
Khắp bầu trời, vầng trăng toả sáng.
Các ngôi sao
9 Các vì sao lấp lánh là vẻ đẹp của bầu trời,
là đồ trang sức lộng lẫy
trên chốn cao vời của Đức Chúa.
10 Vâng lời Đấng Thánh, các vì sao sẵn sàng chờ lệnh,
không chểnh mảng trong lúc canh đêm.
9 Các vì sao lấp lánh là vẻ đẹp của bầu trời,
là đồ trang sức lộng lẫy
trên chốn cao vời của Đức Chúa.
10 Vâng lời Đấng Thánh, các vì sao sẵn sàng chờ lệnh,
không chểnh mảng trong lúc canh đêm.
Cầu vồng
11 Hãy ngắm cầu vồng mà chúc tụng Đấng làm ra nó,
nó thật là xán lạn huy hoàng,
uốn quanh bầu trời thành vòng cung rực rỡ;
12 chính tay Đấng Tối Cao đã giăng lên.
nó thật là xán lạn huy hoàng,
uốn quanh bầu trời thành vòng cung rực rỡ;
12 chính tay Đấng Tối Cao đã giăng lên.
Những điều kỳ diệu trong thiên nhiên
13 Người ra lệnh truyền, tuyết liền sa xuống.
Người phóng những tia chớp làm phán quyết của Người.
14 Nhờ vậy, các kho lẫm được mở ra và mây tựa chim chóc bay đi.
15 Người dùng quyền năng làm cho mây đen đặc
rồi tan thành mưa đá.
Cõi đất quằn quại vì tiếng sấm của Người.
16 Người nhìn, núi non liền rung chuyển,
Người muốn là gió nam,
17 bão táp phương bắc và gió xoáy liền thổi tới.
18 Người rải tuyết như chim sa,
tuyết rơi xuống như cào cào
vẻ đẹp trắng ngần khiến mắt kinh ngạc.
Thấy tuyết rơi, lòng trí sững sờ.
19 Người còn đổ sương giá xuống đất như đổ muối,
sương giá đông lại thành những mũi kim.
20 Gió lạnh từ phương bắc thổi xuống
làm cho mặt nước đóng thành băng;
băng tụ lại trên khắp mặt nước,
nước như thể mặc lấy chiến bào.
21 Gió nóng ngốn sạch núi non, đốt cháy vùng hoang địa,
nó như ngọn lửa thiêu rụi cỏ xanh.
22 Bỗng mây bay đến chữa lành tất cả,
và sau cơn nồng nực, sương xuống làm cho cảnh vật vui tươi.
23 Theo kế hoạch của Người, Người chế ngự vực thẳm
và trồng những hòn đảo lên trên.
24 Những người vượt biển thuật lại các hiểm nguy,
chuyện tai nghe khiến chúng ta kinh ngạc.
25 Ở đó có bao điều kỳ diệu, lạ lùng,
đủ loại thú vật và những loài thủy quái.
26 Nhờ Người, sứ giả của Người thuận buồm xuôi gió
cũng nhờ lời Người, muôn vật được xếp đặt lớp lang.
27 Kể sao cho xiết những gì muốn nói;
tắt một lời: "Người là tất cả! "
28 Làm sao đủ sức để tôn vinh Người?
Vì chính Người là Đấng Cao Cả,
vượt trên mọi công trình Người thực hiện.
29 Đức Chúa khả uý và rất mực cao cả,
kỳ diệu thay quyền năng của Người!
30 Anh em hãy hết sức ca tụng và tôn vinh Đức Chúa,
nhưng Người vẫn còn hơn thế nhiều.
Để tôn vinh Người, anh em hãy dốc toàn lực.
Đừng sờn lòng nản chí, dù anh em chẳng đi tới cùng.
31 Ai đã từng thấy Người để mà thuật lại?
Ai có thể ngợi khen Người cho cân xứng?
32 Nhiều điều bí ẩn còn lớn lao hơn những điều kể trên,
và ta chỉ thấy một số ít trong những việc Người làm.
33 Quả thật, chính Đức Chúa đã làm nên tất cả,
và ban tặng khôn ngoan cho người đạo hạnh.
13 Người ra lệnh truyền, tuyết liền sa xuống.
Người phóng những tia chớp làm phán quyết của Người.
14 Nhờ vậy, các kho lẫm được mở ra và mây tựa chim chóc bay đi.
15 Người dùng quyền năng làm cho mây đen đặc
rồi tan thành mưa đá.
Cõi đất quằn quại vì tiếng sấm của Người.
16 Người nhìn, núi non liền rung chuyển,
Người muốn là gió nam,
17 bão táp phương bắc và gió xoáy liền thổi tới.
18 Người rải tuyết như chim sa,
tuyết rơi xuống như cào cào
vẻ đẹp trắng ngần khiến mắt kinh ngạc.
Thấy tuyết rơi, lòng trí sững sờ.
19 Người còn đổ sương giá xuống đất như đổ muối,
sương giá đông lại thành những mũi kim.
20 Gió lạnh từ phương bắc thổi xuống
làm cho mặt nước đóng thành băng;
băng tụ lại trên khắp mặt nước,
nước như thể mặc lấy chiến bào.
21 Gió nóng ngốn sạch núi non, đốt cháy vùng hoang địa,
nó như ngọn lửa thiêu rụi cỏ xanh.
22 Bỗng mây bay đến chữa lành tất cả,
và sau cơn nồng nực, sương xuống làm cho cảnh vật vui tươi.
23 Theo kế hoạch của Người, Người chế ngự vực thẳm
và trồng những hòn đảo lên trên.
24 Những người vượt biển thuật lại các hiểm nguy,
chuyện tai nghe khiến chúng ta kinh ngạc.
25 Ở đó có bao điều kỳ diệu, lạ lùng,
đủ loại thú vật và những loài thủy quái.
26 Nhờ Người, sứ giả của Người thuận buồm xuôi gió
cũng nhờ lời Người, muôn vật được xếp đặt lớp lang.
27 Kể sao cho xiết những gì muốn nói;
tắt một lời: "Người là tất cả! "
28 Làm sao đủ sức để tôn vinh Người?
Vì chính Người là Đấng Cao Cả,
vượt trên mọi công trình Người thực hiện.
29 Đức Chúa khả uý và rất mực cao cả,
kỳ diệu thay quyền năng của Người!
30 Anh em hãy hết sức ca tụng và tôn vinh Đức Chúa,
nhưng Người vẫn còn hơn thế nhiều.
Để tôn vinh Người, anh em hãy dốc toàn lực.
Đừng sờn lòng nản chí, dù anh em chẳng đi tới cùng.
31 Ai đã từng thấy Người để mà thuật lại?
Ai có thể ngợi khen Người cho cân xứng?
32 Nhiều điều bí ẩn còn lớn lao hơn những điều kể trên,
và ta chỉ thấy một số ít trong những việc Người làm.
33 Quả thật, chính Đức Chúa đã làm nên tất cả,
và ban tặng khôn ngoan cho người đạo hạnh.
Chương 44
2. TRONG LỊCH SỬ
Ca ngợi các bậc tổ tiên
1 Giờ đây, chúng ta hãy ca ngợi những vị danh nhân,
cũng là cha ông của chúng ta qua các thế hệ.
2 Đức Chúa đã sáng tạo nên nhiều con người hiển hách
là các vĩ nhân từ những thuở xa xưa:
3 Có những người cai trị đất nước mình
và là những con người nổi danh về quyền lực;
có những người cố vấn nhờ trí thông minh;
có những người loan báo bằng các lời sấm.
4 Có những người lãnh đạo dân bằng các lời chỉ dẫn,
bằng tài dạy dỗ dân chúng và những lời giáo huấn khôn ngoan;
5 có những người sáng tác những điệu nhạc du dương,
viết ra những bài thơ bài phú;
6 có những người giàu sang, lắm quyền nhiều thế
sống bình an hoà thuận trong nhà.
7 Hết thảy đều được người đương thời khen ngợi,
được vẻ vang trong lúc sinh thời.
8 Trong các vị, có những người lưu danh hậu thế
cho người đời ca ngợi tán dương.
9 Có những người không còn ai nhớ nữa,
họ qua đi như chẳng bao giờ có,
họ sinh ra mà như chẳng chào đời
con cháu của họ cũng thế thôi!
10 Nhưng các vị sau đây là những người đạo hạnh,
công đức của các ngài không chìm vào quên lãng.
11 Dòng dõi các ngài luôn được hưởng một gia tài quý báu
đó là lũ cháu đàn con.
12 Dòng dõi các ngài giữ vững các điều giao ước;
nhờ các ngài, con cháu cũng một mực trung thành.
13 Dòng dõi các ngài sẽ muôn đời tồn tại,
vinh quang các ngài sẽ chẳng phai mờ.
14 Các ngài được mồ yên mả đẹp
và danh thơm mãi lưu truyền hậu thế.
15 Dân dân sẽ kể lại đức khôn ngoan của các ngài
và cộng đoàn vang tiếng ngợi khen.
cũng là cha ông của chúng ta qua các thế hệ.
2 Đức Chúa đã sáng tạo nên nhiều con người hiển hách
là các vĩ nhân từ những thuở xa xưa:
3 Có những người cai trị đất nước mình
và là những con người nổi danh về quyền lực;
có những người cố vấn nhờ trí thông minh;
có những người loan báo bằng các lời sấm.
4 Có những người lãnh đạo dân bằng các lời chỉ dẫn,
bằng tài dạy dỗ dân chúng và những lời giáo huấn khôn ngoan;
5 có những người sáng tác những điệu nhạc du dương,
viết ra những bài thơ bài phú;
6 có những người giàu sang, lắm quyền nhiều thế
sống bình an hoà thuận trong nhà.
7 Hết thảy đều được người đương thời khen ngợi,
được vẻ vang trong lúc sinh thời.
8 Trong các vị, có những người lưu danh hậu thế
cho người đời ca ngợi tán dương.
9 Có những người không còn ai nhớ nữa,
họ qua đi như chẳng bao giờ có,
họ sinh ra mà như chẳng chào đời
con cháu của họ cũng thế thôi!
10 Nhưng các vị sau đây là những người đạo hạnh,
công đức của các ngài không chìm vào quên lãng.
11 Dòng dõi các ngài luôn được hưởng một gia tài quý báu
đó là lũ cháu đàn con.
12 Dòng dõi các ngài giữ vững các điều giao ước;
nhờ các ngài, con cháu cũng một mực trung thành.
13 Dòng dõi các ngài sẽ muôn đời tồn tại,
vinh quang các ngài sẽ chẳng phai mờ.
14 Các ngài được mồ yên mả đẹp
và danh thơm mãi lưu truyền hậu thế.
15 Dân dân sẽ kể lại đức khôn ngoan của các ngài
và cộng đoàn vang tiếng ngợi khen.
Ông Kha-nốc
16 Ông Kha-nốc đẹp lòng Đức Chúa và đã được đưa đi.
Ông là tấm gương cho các thế hệ quay về với Thiên Chúa.
Ông là tấm gương cho các thế hệ quay về với Thiên Chúa.
Ông Nô-ê
17 Ông Nô-ê được xem là người công chính vẹn toàn;
trong thời thịnh nộ, ông đã trở thành một chồi non:
nhờ có ông, mặt đất còn lại một số sót,
khi hồng thủy xảy ra.
18 Các giao ước vĩnh cửu đã được lập với ông
để không xác phàm nào còn bị hồng thủy tiêu diệt.
trong thời thịnh nộ, ông đã trở thành một chồi non:
nhờ có ông, mặt đất còn lại một số sót,
khi hồng thủy xảy ra.
18 Các giao ước vĩnh cửu đã được lập với ông
để không xác phàm nào còn bị hồng thủy tiêu diệt.
Ông Áp-ra-ham
19 Ông Áp-ra-ham là người cha vĩ đại của muôn dân tộc,
vinh quang của ông chẳng ai sánh tày.
20 Lề Luật của Đấng Tối Cao, ông hằng tuân giữ
và ông được giao ước với Người.
Nơi thân xác mình, ông đã lập giao ước,
trong cơn thử thách, ông được nhìn nhận là trung thành.
21 Vì thế, Người thề hứa với ông:
nhờ dòng dõi ông, các dân tộc được chúc lành.
Người gia tăng dòng dõi ấy nhiều như bụi đất,
tôn hậu duệ ông lên như những vì sao,
cho họ được hưởng phần gia nghiệp
từ biển này cho tới biển kia,
từ sông Cả đến tận cùng cõi đất.
19 Ông Áp-ra-ham là người cha vĩ đại của muôn dân tộc,
vinh quang của ông chẳng ai sánh tày.
20 Lề Luật của Đấng Tối Cao, ông hằng tuân giữ
và ông được giao ước với Người.
Nơi thân xác mình, ông đã lập giao ước,
trong cơn thử thách, ông được nhìn nhận là trung thành.
21 Vì thế, Người thề hứa với ông:
nhờ dòng dõi ông, các dân tộc được chúc lành.
Người gia tăng dòng dõi ấy nhiều như bụi đất,
tôn hậu duệ ông lên như những vì sao,
cho họ được hưởng phần gia nghiệp
từ biển này cho tới biển kia,
từ sông Cả đến tận cùng cõi đất.
Ông I-xa-ác và ông Gia-cóp
22 Với ông I-xa-ác, Người cũng bảo đảm như thế,
vì ông Áp-ra-ham, thân phụ của ông.
23 Phúc lành của mọi người cũng như giao ước,
Người đặt lên đầu ông Gia-cóp. Người cho ông cũng được hưởng phúc lành
và ban cho ông xứ sở làm gia nghiệp.
Người chia thành nhiều phần
và phân phát cho mười hai chi tộc.
22 Với ông I-xa-ác, Người cũng bảo đảm như thế,
vì ông Áp-ra-ham, thân phụ của ông.
23 Phúc lành của mọi người cũng như giao ước,
Người đặt lên đầu ông Gia-cóp. Người cho ông cũng được hưởng phúc lành
và ban cho ông xứ sở làm gia nghiệp.
Người chia thành nhiều phần
và phân phát cho mười hai chi tộc.
Chương 45
Ông Mô-sê
1 Rồi từ ông Gia-cóp
xuất phát một con người phúc hậu, đẹp lòng mọi người,
được Thiên Chúa và người đời thương mến,
đó là ông Mô-sê.
Nhớ đến ông là phải dâng lời chúc tụng.
2 Người cho ông vinh quang ngang hàng các thánh,
cho ông nên vĩ đại khiến quân thù kinh hãi.
3 Vì lời ông nói, Người khiến các dấu lạ phải ngưng;
Người làm cho ông được vẻ vang trước mặt các vua,
ban cho ông các điều răn để truyền lại cho dân chúng
và tỏ cho ông một chút vinh quang của Người.
4 Người thánh hoá ông vì ông tín thành và nhân hậu,
Người chọn lựa ông trong số mọi phàm nhân.
5 Người cho ông nghe thấy tiếng Người,
dẫn ông vào trong đám mây dày đặc,
và, diện đối diện, ban cho ông các điều răn,
đó là luật ban sự sống và thông hiểu,
để dạy cho Gia-cóp biết giao ước,
cho Ít-ra-en biết các quyết định của Người.
xuất phát một con người phúc hậu, đẹp lòng mọi người,
được Thiên Chúa và người đời thương mến,
đó là ông Mô-sê.
Nhớ đến ông là phải dâng lời chúc tụng.
2 Người cho ông vinh quang ngang hàng các thánh,
cho ông nên vĩ đại khiến quân thù kinh hãi.
3 Vì lời ông nói, Người khiến các dấu lạ phải ngưng;
Người làm cho ông được vẻ vang trước mặt các vua,
ban cho ông các điều răn để truyền lại cho dân chúng
và tỏ cho ông một chút vinh quang của Người.
4 Người thánh hoá ông vì ông tín thành và nhân hậu,
Người chọn lựa ông trong số mọi phàm nhân.
5 Người cho ông nghe thấy tiếng Người,
dẫn ông vào trong đám mây dày đặc,
và, diện đối diện, ban cho ông các điều răn,
đó là luật ban sự sống và thông hiểu,
để dạy cho Gia-cóp biết giao ước,
cho Ít-ra-en biết các quyết định của Người.
Ông A-ha-ron
6 Người cất nhắc anh của ông Mô-sê là ông A-ha-ron
thuộc chi tộc Lê-vi,
một con người thánh giống như em mình.
7 Người đặt ông làm giao ước vĩnh cửu
và ban cho ông chức tư tế ở giữa dân, cho ông diễm phúc được mang lễ phục huy hoàng
và khoác cho ông áo choàng lộng lẫy.
8 Người mặc cho ông vẻ oai phong lẫm liệt,
trang bị cho ông vững chãi, gọn gàng:
quần đùi, áo dài và ê-phốt.
9 Người đeo quanh ông những quả lựu,
và vô số lục lạc bằng vàng khắp châu thân
kêu leng keng theo nhịp chân ông bước,
âm thanh vang vọng khắp đền thờ,
cho con cái dân Người làm kỷ vật tưởng nhớ.
10 Người mặc cho ông áo thánh kim tuyến,
vải đỏ tía, vải điều, công trình của thợ thêu,
khăn ngực đựng thẻ xăm phán quyết, u-rim và tu-mim,
bằng vải gai đỏ thẫm, công trình của nghệ nhân,
11 đính những viên ngọc khắc như những con dấu
gắn trên khung vàng, công trình của thợ bạc,
có khắc chữ theo số các chi tộc Ít-ra-en
để làm kỷ vật tưởng nhớ;
12 trên mũ tế có gắn một huy hiệu bằng vàng
khắc hàng chữ Thánh Hiến;
đó là huy hiệu vẻ vang, công trình tuyệt vời,
được trau chuốt công phu, làm vui con mắt.
13 Trước ông, không có gì đẹp như vậy
và cũng không hề có người ngoại bang nào
được ăn mặc như thế,
chỉ trừ các con ông và dòng dõi ông đến muôn đời.
14 Các hy lễ ông dâng được thiêu đốt hết,
mỗi ngày hai lần và cứ như thế mãi.
15 Chính ông Mô-sê đã tấn phong ông
và xức cho ông dầu thánh.
Đó là giao ước vĩnh cửu dành cho ông
và cho dòng dõi ông, bao lâu trời còn tồn tại,
để ông làm việc phụng thờ và tế lễ
cùng nhân danh Thiên Chúa mà chúc phúc cho dân.
16 Người đã chọn ông trong mọi người phàm
để dâng lễ phẩm lên Đức Chúa,
dâng nhũ hương, cũng như hương thơm làm kỷ vật,
để xá tội cho dân.
17 Về những gì liên quan đến các điều răn,
Người ban cho ông quyền phán quyết,
để dạy cho Gia-cóp biết các thánh chỉ
và giải thích Lề Luật cho Ít-ra-en.
18 Những người ngoài hùa nhau chống đối ông
và ghen tị với ông trong hoang địa,
những người về phe Đa-than và A-vi-ram
cùng bè lũ Cô-rắc bừng bừng nộ khí.
19 Đức Chúa nhìn thấy và Người chẳng ưng,
nên cả lũ bị tiêu diệt trong cơn lôi đình.
Người đã làm những việc lạ lùng kinh khiếp
để thiêu huỷ chúng trong ngọn lửa bừng bừng.
20 Người còn cho ông A-ha-ron được thêm vinh hiển
và ban cho ông phần gia nghiệp:
Người chia cho ông hoa lợi đầu mùa,
và nhất là dọn cho ông bánh ăn no thoả.
21 Quả vậy, Đức Chúa đã cho ông và dòng dõi ông
được ăn các lễ phẩm dâng tiến Người.
22 Nhưng trong đất dân ở, ông không có phần gia nghiệp,
cũng chẳng được chia phần ở trong dân,
vì "Chính Ta là phần, là gia nghiệp của ngươi".
thuộc chi tộc Lê-vi,
một con người thánh giống như em mình.
7 Người đặt ông làm giao ước vĩnh cửu
và ban cho ông chức tư tế ở giữa dân, cho ông diễm phúc được mang lễ phục huy hoàng
và khoác cho ông áo choàng lộng lẫy.
8 Người mặc cho ông vẻ oai phong lẫm liệt,
trang bị cho ông vững chãi, gọn gàng:
quần đùi, áo dài và ê-phốt.
9 Người đeo quanh ông những quả lựu,
và vô số lục lạc bằng vàng khắp châu thân
kêu leng keng theo nhịp chân ông bước,
âm thanh vang vọng khắp đền thờ,
cho con cái dân Người làm kỷ vật tưởng nhớ.
10 Người mặc cho ông áo thánh kim tuyến,
vải đỏ tía, vải điều, công trình của thợ thêu,
khăn ngực đựng thẻ xăm phán quyết, u-rim và tu-mim,
bằng vải gai đỏ thẫm, công trình của nghệ nhân,
11 đính những viên ngọc khắc như những con dấu
gắn trên khung vàng, công trình của thợ bạc,
có khắc chữ theo số các chi tộc Ít-ra-en
để làm kỷ vật tưởng nhớ;
12 trên mũ tế có gắn một huy hiệu bằng vàng
khắc hàng chữ Thánh Hiến;
đó là huy hiệu vẻ vang, công trình tuyệt vời,
được trau chuốt công phu, làm vui con mắt.
13 Trước ông, không có gì đẹp như vậy
và cũng không hề có người ngoại bang nào
được ăn mặc như thế,
chỉ trừ các con ông và dòng dõi ông đến muôn đời.
14 Các hy lễ ông dâng được thiêu đốt hết,
mỗi ngày hai lần và cứ như thế mãi.
15 Chính ông Mô-sê đã tấn phong ông
và xức cho ông dầu thánh.
Đó là giao ước vĩnh cửu dành cho ông
và cho dòng dõi ông, bao lâu trời còn tồn tại,
để ông làm việc phụng thờ và tế lễ
cùng nhân danh Thiên Chúa mà chúc phúc cho dân.
16 Người đã chọn ông trong mọi người phàm
để dâng lễ phẩm lên Đức Chúa,
dâng nhũ hương, cũng như hương thơm làm kỷ vật,
để xá tội cho dân.
17 Về những gì liên quan đến các điều răn,
Người ban cho ông quyền phán quyết,
để dạy cho Gia-cóp biết các thánh chỉ
và giải thích Lề Luật cho Ít-ra-en.
18 Những người ngoài hùa nhau chống đối ông
và ghen tị với ông trong hoang địa,
những người về phe Đa-than và A-vi-ram
cùng bè lũ Cô-rắc bừng bừng nộ khí.
19 Đức Chúa nhìn thấy và Người chẳng ưng,
nên cả lũ bị tiêu diệt trong cơn lôi đình.
Người đã làm những việc lạ lùng kinh khiếp
để thiêu huỷ chúng trong ngọn lửa bừng bừng.
20 Người còn cho ông A-ha-ron được thêm vinh hiển
và ban cho ông phần gia nghiệp:
Người chia cho ông hoa lợi đầu mùa,
và nhất là dọn cho ông bánh ăn no thoả.
21 Quả vậy, Đức Chúa đã cho ông và dòng dõi ông
được ăn các lễ phẩm dâng tiến Người.
22 Nhưng trong đất dân ở, ông không có phần gia nghiệp,
cũng chẳng được chia phần ở trong dân,
vì "Chính Ta là phần, là gia nghiệp của ngươi".
Ông Pin-khát
23 Còn ông Pin-khát, con ông E-la-da
là người thứ ba được vinh hiển,
vì ông nhiệt tình kính sợ Đức Chúa
và với tâm hồn can đảm tuyệt vời,
ông đã đứng vững khi dân nổi loạn.
Như vậy, ông đã làm cho Ít-ra-en được tha thứ.
24 Chính vì thế, Người đã lập với ông một giao ước bình an
để ông đứng đầu coi sóc thánh điện và lãnh đạo dân,
ngõ hầu ông và dòng dõi ông
được giữ chức tư tế cao cả đến muôn đời.
25 Theo giao ước đã lập với vua Đa-vít,
con ông Gie-sê, thuộc chi tộc Giu-đa,
thì quyền thừa kế ngai vàng
chỉ một người con được hưởng;
còn quyền thừa kế phẩm chức của ông A-ha-ron,
thì cả dòng họ của ông đều được hưởng.
26 Xin Thiên Chúa ban cho anh em tâm trí khôn ngoan,
để xét xử dân Người theo đường công chính,
ngõ hầu những gì tốt đẹp cha ông để lại
không mai một bao giờ
và vinh quang của các ngài được lưu truyền cho con cháu.
23 Còn ông Pin-khát, con ông E-la-da
là người thứ ba được vinh hiển,
vì ông nhiệt tình kính sợ Đức Chúa
và với tâm hồn can đảm tuyệt vời,
ông đã đứng vững khi dân nổi loạn.
Như vậy, ông đã làm cho Ít-ra-en được tha thứ.
24 Chính vì thế, Người đã lập với ông một giao ước bình an
để ông đứng đầu coi sóc thánh điện và lãnh đạo dân,
ngõ hầu ông và dòng dõi ông
được giữ chức tư tế cao cả đến muôn đời.
25 Theo giao ước đã lập với vua Đa-vít,
con ông Gie-sê, thuộc chi tộc Giu-đa,
thì quyền thừa kế ngai vàng
chỉ một người con được hưởng;
còn quyền thừa kế phẩm chức của ông A-ha-ron,
thì cả dòng họ của ông đều được hưởng.
26 Xin Thiên Chúa ban cho anh em tâm trí khôn ngoan,
để xét xử dân Người theo đường công chính,
ngõ hầu những gì tốt đẹp cha ông để lại
không mai một bao giờ
và vinh quang của các ngài được lưu truyền cho con cháu.
Chương 46
Ông Giô-suê
1 Ông Giô-suê, con ông Nun là một chiến sĩ dũng cảm,
là ngôn sứ kế vị ông Mô-sê.
Ông thật vĩ đại xứng với tên mình,
vì ông đã cứu thoát những người được chọn,
đã trừng phạt những thù địch nổi dậy chống ông,
để cho Ít-ra-en được hưởng phần gia nghiệp.
2 Ông hiển hách dường nào, khi vung tay lên
và tuốt gươm ra để đánh các thành.
3 Trước ông, nào có ai đã được như vậy?
Chính ông đã chỉ huy các trận chiến của Đức Chúa.
4 Há chẳng phải nhờ tay ông mà mặt trời đứng lại
và một ngày lại hoá thành hai?
5 Ông kêu cầu Đấng Tối Cao, Đấng quyền năng
khi ông bị quân thù bao vây tứ phía.
Đức Chúa vĩ đại đã lắng nghe ông,
Người cho mưa đá ào ào đổ xuống.
6 Ông xông vào đoàn quân thù địch
và trên triền dốc, ông diệt hết đối phương,
để chư dân biết quân đội ông được trang bị thế nào,
vì ông chiến đấu trước mặt Đức Chúa.
là ngôn sứ kế vị ông Mô-sê.
Ông thật vĩ đại xứng với tên mình,
vì ông đã cứu thoát những người được chọn,
đã trừng phạt những thù địch nổi dậy chống ông,
để cho Ít-ra-en được hưởng phần gia nghiệp.
2 Ông hiển hách dường nào, khi vung tay lên
và tuốt gươm ra để đánh các thành.
3 Trước ông, nào có ai đã được như vậy?
Chính ông đã chỉ huy các trận chiến của Đức Chúa.
4 Há chẳng phải nhờ tay ông mà mặt trời đứng lại
và một ngày lại hoá thành hai?
5 Ông kêu cầu Đấng Tối Cao, Đấng quyền năng
khi ông bị quân thù bao vây tứ phía.
Đức Chúa vĩ đại đã lắng nghe ông,
Người cho mưa đá ào ào đổ xuống.
6 Ông xông vào đoàn quân thù địch
và trên triền dốc, ông diệt hết đối phương,
để chư dân biết quân đội ông được trang bị thế nào,
vì ông chiến đấu trước mặt Đức Chúa.
Ông Ca-lếp
7 Quả thật, ông Giô-suê hằng gắn bó với Đấng quyền năng
và trong thời ông Mô-sê, ông đã tỏ ra trung tín,
khi chính ông cũng như ông Ca-lếp, con ông Giơ-phun-ne,
đứng ra đương đầu với cộng đồng,
ngăn cản không để dân phạm tội,
làm im bặt những tiếng xì xầm không hay.
8 Vì thế, trong số sáu trăm ngàn bộ binh,
chỉ có hai ông là được cứu thoát
để đưa dân vào phần gia sản,
vào đất tràn trề sữa và mật.
9 Đức Chúa đã ban cho ông Ca-lếp sức mạnh,
cường tráng mãi trong suốt tuổi già.
Người cho ông trèo lên nơi cao trong xứ
và cho dòng dõi ông được giữ làm gia sản.
10 Như thế, mọi con cái Ít-ra-en thấy được rằng
đi theo Đức Chúa là điều tốt.
và trong thời ông Mô-sê, ông đã tỏ ra trung tín,
khi chính ông cũng như ông Ca-lếp, con ông Giơ-phun-ne,
đứng ra đương đầu với cộng đồng,
ngăn cản không để dân phạm tội,
làm im bặt những tiếng xì xầm không hay.
8 Vì thế, trong số sáu trăm ngàn bộ binh,
chỉ có hai ông là được cứu thoát
để đưa dân vào phần gia sản,
vào đất tràn trề sữa và mật.
9 Đức Chúa đã ban cho ông Ca-lếp sức mạnh,
cường tráng mãi trong suốt tuổi già.
Người cho ông trèo lên nơi cao trong xứ
và cho dòng dõi ông được giữ làm gia sản.
10 Như thế, mọi con cái Ít-ra-en thấy được rằng
đi theo Đức Chúa là điều tốt.
Các thủ lãnh
11 Các thủ lãnh, mỗi vị theo danh nghĩa của mình,
là những người không đem lòng tôn thờ ngẫu tượng,
không quay lưng phản bội Đức Chúa.
Nhớ đến các ngài là phải dâng lời chúc tụng!
12 Ước chi từ nơi an nghỉ,
xương cốt các ngài lại nở hoa!
Ước chi tên tuổi của những con người hiển hách này
được lưu truyền nơi con cháu!
là những người không đem lòng tôn thờ ngẫu tượng,
không quay lưng phản bội Đức Chúa.
Nhớ đến các ngài là phải dâng lời chúc tụng!
12 Ước chi từ nơi an nghỉ,
xương cốt các ngài lại nở hoa!
Ước chi tên tuổi của những con người hiển hách này
được lưu truyền nơi con cháu!
Ông Sa-mu-en
13 Ông Sa-mu-en là người
được Đức Chúa của mình yêu thương,
ông là ngôn sứ của Đức Chúa, đã thiết lập nền quân chủ
và đã xức dầu tấn phong những người lãnh đạo dân.
14 Theo luật của Đức Chúa, ông xét xử cộng đồng
và Đức Chúa đã viếng thăm nhà Gia-cóp.
15 Ông được nhìn nhận là ngôn sứ vì ông trung thành;
qua những lời ông nói,
ông được coi là thấy thị kiến đích thực.
16 Khi bị quân thù bao vây tứ phía,
ông đã kêu cầu Đức Chúa là Đấng quyền năng
và dâng tiến một con chiên sữa.
17 Lúc ấy, từ trời cao, Đức Chúa cho sấm sét ầm ầm,
và trong tiếng rền vang dữ dội,
Người đã cho nghe thấy tiếng Người phán,
18 Người nghiền nát các thủ lãnh thành Tia
và mọi kẻ cầm đầu quân Phi-li-tinh.
19 Trước khi an giấc ngàn thu,
ông đã chứng minh trước mặt Đức Chúa và đấng được xức dầu:
"Của cải, thậm chí cả giày dép, tôi đã không lấy của một ai! "
Cũng chẳng người nào cáo tội ông.
20 Ngay cả khi đã an nghỉ, ông vẫn còn tuyên sấm,
báo cho vua biết hậu vận của vua;
từ lòng đất, ông vẫn còn lên tiếng
nói lời sấm để xoá đi sự gian ác của dân.
được Đức Chúa của mình yêu thương,
ông là ngôn sứ của Đức Chúa, đã thiết lập nền quân chủ
và đã xức dầu tấn phong những người lãnh đạo dân.
14 Theo luật của Đức Chúa, ông xét xử cộng đồng
và Đức Chúa đã viếng thăm nhà Gia-cóp.
15 Ông được nhìn nhận là ngôn sứ vì ông trung thành;
qua những lời ông nói,
ông được coi là thấy thị kiến đích thực.
16 Khi bị quân thù bao vây tứ phía,
ông đã kêu cầu Đức Chúa là Đấng quyền năng
và dâng tiến một con chiên sữa.
17 Lúc ấy, từ trời cao, Đức Chúa cho sấm sét ầm ầm,
và trong tiếng rền vang dữ dội,
Người đã cho nghe thấy tiếng Người phán,
18 Người nghiền nát các thủ lãnh thành Tia
và mọi kẻ cầm đầu quân Phi-li-tinh.
19 Trước khi an giấc ngàn thu,
ông đã chứng minh trước mặt Đức Chúa và đấng được xức dầu:
"Của cải, thậm chí cả giày dép, tôi đã không lấy của một ai! "
Cũng chẳng người nào cáo tội ông.
20 Ngay cả khi đã an nghỉ, ông vẫn còn tuyên sấm,
báo cho vua biết hậu vận của vua;
từ lòng đất, ông vẫn còn lên tiếng
nói lời sấm để xoá đi sự gian ác của dân.
Chương 47
Ngôn sứ Na-than
1 Sau ông Sa-mu-en, ông Na-than xuất hiện
làm ngôn sứ trong thời vua Đa-vít.
làm ngôn sứ trong thời vua Đa-vít.
Vua Đa-vít
2 Như mỡ được tách ra từ hy lễ kỳ an,
vua Đa-vít cũng được chọn giữa hàng con cái Ít-ra-en.
3 Ông chơi với sư tử như giỡn với dê tơ,
nô với gấu như đùa với chiên nhỏ.
4 Thời niên thiếu, ông đã chẳng giết một tên khổng lồ
mà rửa nhục cho dân, khi vung dây phóng đá
hạ tên Go-li-át ngạo mạn đó sao?
5 Vì ông đã kêu cầu Đức Chúa Tối Cao,
Đấng ban cho ông sức mạnh
để loại trừ một kẻ thạo nghề binh đao
và nâng cao uy thế của dân tộc.
6 Bởi thế, ông được tôn vinh vì đã giết mười ngàn tên địch;
thiên hạ ca tụng ông, trao tặng ông triều thiên vinh hiển
vì Thiên Chúa đã giáng phúc cho ông.
7 Ông đã đánh tan địch thù tứ phía,
tận diệt các đối thủ Phi-li-tinh;
ông đập tan sức mạnh chúng mãi mãi.
8 Trong hết mọi việc làm,
ông dùng lời tôn vinh chúc tụng
mà ngợi khen Đấng Thánh Tối Cao;
với trọn cả tâm tình ông hát lên những khúc thánh thi
và yêu mến Đấng tạo thành ông.
9 Ông cắt đặt ca viên,
để trước bàn thờ, họ hát những bài ca thánh thót.
10 Ông tổ chức cho các ngày lễ tăng thêm vẻ huy hoàng,
và sắp xếp cho lễ lạt được hoàn hảo,
để trong những ngày ấy Danh Thánh được ca khen
và từ sáng sớm lời chúc tụng vang lên trong đền thánh.
11 Đức Chúa đã xoá bỏ tội lỗi của ông
và nâng cao uy thế ông luôn mãi.
Thiên Chúa đã thiết lập với ông một giao ước:
(cho) vương quyền (ông muôn năm tồn tại),
và ban cho ông ngai vinh hiển trong Ít-ra-en.
vua Đa-vít cũng được chọn giữa hàng con cái Ít-ra-en.
3 Ông chơi với sư tử như giỡn với dê tơ,
nô với gấu như đùa với chiên nhỏ.
4 Thời niên thiếu, ông đã chẳng giết một tên khổng lồ
mà rửa nhục cho dân, khi vung dây phóng đá
hạ tên Go-li-át ngạo mạn đó sao?
5 Vì ông đã kêu cầu Đức Chúa Tối Cao,
Đấng ban cho ông sức mạnh
để loại trừ một kẻ thạo nghề binh đao
và nâng cao uy thế của dân tộc.
6 Bởi thế, ông được tôn vinh vì đã giết mười ngàn tên địch;
thiên hạ ca tụng ông, trao tặng ông triều thiên vinh hiển
vì Thiên Chúa đã giáng phúc cho ông.
7 Ông đã đánh tan địch thù tứ phía,
tận diệt các đối thủ Phi-li-tinh;
ông đập tan sức mạnh chúng mãi mãi.
8 Trong hết mọi việc làm,
ông dùng lời tôn vinh chúc tụng
mà ngợi khen Đấng Thánh Tối Cao;
với trọn cả tâm tình ông hát lên những khúc thánh thi
và yêu mến Đấng tạo thành ông.
9 Ông cắt đặt ca viên,
để trước bàn thờ, họ hát những bài ca thánh thót.
10 Ông tổ chức cho các ngày lễ tăng thêm vẻ huy hoàng,
và sắp xếp cho lễ lạt được hoàn hảo,
để trong những ngày ấy Danh Thánh được ca khen
và từ sáng sớm lời chúc tụng vang lên trong đền thánh.
11 Đức Chúa đã xoá bỏ tội lỗi của ông
và nâng cao uy thế ông luôn mãi.
Thiên Chúa đã thiết lập với ông một giao ước:
(cho) vương quyền (ông muôn năm tồn tại),
và ban cho ông ngai vinh hiển trong Ít-ra-en.
Vua Sa-lô-môn
12 Sau vua Đa-vít, xuất hiện một người con thông thái,
và nhờ vua, người con ấy được an nhàn thịnh vượng.
13 Vua Sa-lô-môn nắm quyền trị nước trong thời bình,
Thiên Chúa đã cho ông được bốn bề yên ổn
để ông dựng một ngôi nhà dâng kính Thánh Danh,
và chuẩn bị xây một đền thánh bền vững muôn đời.
14 Ngài khôn ngoan biết bao ngay từ thời niên thiếu,
ngài thông minh dường nào tựa dòng sông đầy ngập!
15 Sự hiểu biết của ngài bao trùm mặt đất,
dụ ngôn và ẩn ngữ của ngài lan truyền khắp mọi nơi.
16 Danh tiếng ngài vang đến tận các
đảo xa vời,
vì hiếu hoà, ngài được người người mến chuộng.
17 Các bài ca, châm ngôn và dụ ngôn
cũng như các lời giải thích của ngài
khiến mọi xứ phải trầm trồ khen ngợi.
18 Nhân danh Đức Chúa là Thiên Chúa,
Đấng được gọi là Thiên Chúa của Ít-ra-en,
ngài đã gom vàng như đống sắt,
đã chất bạc như đống chì.
19 Thế mà ngài đã trao thân cho bọn đàn bà con gái,
biến thân xác ngài thành nô lệ.
20 Ngài đã bôi nhọ vinh quang, làm ô danh dòng dõi
khiến cơn thịnh nộ giáng xuống trên con cháu
và họ phải khổ đau vì sự điên dại của ngài.
21 Vương quyền bị chia đôi,
từ Ép-ra-im nổi lên một vương quốc phản loạn.
22 Nhưng Đức Chúa đã không dứt nghĩa đoạn tình,
cũng không huỷ bỏ lời nào đã hứa.
Người không loại trừ con cháu kẻ Người đã tuyển chọn,
không tận diệt dòng dõi kẻ yêu mến Người.
Người đã cho nhà Gia-cóp một số còn sót lại,
và từ vua Đa-vít, Người cho đâm ra một nhánh rễ.
và nhờ vua, người con ấy được an nhàn thịnh vượng.
13 Vua Sa-lô-môn nắm quyền trị nước trong thời bình,
Thiên Chúa đã cho ông được bốn bề yên ổn
để ông dựng một ngôi nhà dâng kính Thánh Danh,
và chuẩn bị xây một đền thánh bền vững muôn đời.
14 Ngài khôn ngoan biết bao ngay từ thời niên thiếu,
ngài thông minh dường nào tựa dòng sông đầy ngập!
15 Sự hiểu biết của ngài bao trùm mặt đất,
dụ ngôn và ẩn ngữ của ngài lan truyền khắp mọi nơi.
16 Danh tiếng ngài vang đến tận các
đảo xa vời,
vì hiếu hoà, ngài được người người mến chuộng.
17 Các bài ca, châm ngôn và dụ ngôn
cũng như các lời giải thích của ngài
khiến mọi xứ phải trầm trồ khen ngợi.
18 Nhân danh Đức Chúa là Thiên Chúa,
Đấng được gọi là Thiên Chúa của Ít-ra-en,
ngài đã gom vàng như đống sắt,
đã chất bạc như đống chì.
19 Thế mà ngài đã trao thân cho bọn đàn bà con gái,
biến thân xác ngài thành nô lệ.
20 Ngài đã bôi nhọ vinh quang, làm ô danh dòng dõi
khiến cơn thịnh nộ giáng xuống trên con cháu
và họ phải khổ đau vì sự điên dại của ngài.
21 Vương quyền bị chia đôi,
từ Ép-ra-im nổi lên một vương quốc phản loạn.
22 Nhưng Đức Chúa đã không dứt nghĩa đoạn tình,
cũng không huỷ bỏ lời nào đã hứa.
Người không loại trừ con cháu kẻ Người đã tuyển chọn,
không tận diệt dòng dõi kẻ yêu mến Người.
Người đã cho nhà Gia-cóp một số còn sót lại,
và từ vua Đa-vít, Người cho đâm ra một nhánh rễ.
Vua Rơ-kháp-am
23 Rồi vua Sa-lô-môn an nghỉ với cha ông,
để lại một người nối ngôi thuộc dòng dõi mình,
một kẻ điên khùng nhất trong dân,
chẳng một chút thông minh hiểu biết: đó là vua Rơ-kháp-am,
kẻ đã thúc đẩy dân nổi loạn.
để lại một người nối ngôi thuộc dòng dõi mình,
một kẻ điên khùng nhất trong dân,
chẳng một chút thông minh hiểu biết: đó là vua Rơ-kháp-am,
kẻ đã thúc đẩy dân nổi loạn.
Vua Gia-róp-am
24 Vua Gia-róp-am, con ông Nơ-vát, đã xúi Ít-ra-en phạm tội,
đã đưa Ép-ra-im vào con đường tội lỗi.
Tội lỗi của họ mỗi ngày một gia tăng,
khiến họ bị đưa ra khỏi xứ.
25 Họ đã tìm cách làm mọi điều xấu xa,
cho đến khi hình phạt giáng xuống trên họ.
24 Vua Gia-róp-am, con ông Nơ-vát, đã xúi Ít-ra-en phạm tội,
đã đưa Ép-ra-im vào con đường tội lỗi.
Tội lỗi của họ mỗi ngày một gia tăng,
khiến họ bị đưa ra khỏi xứ.
25 Họ đã tìm cách làm mọi điều xấu xa,
cho đến khi hình phạt giáng xuống trên họ.
Chương 48
Ngôn sứ Ê-li-a
1 Rồi ông Ê-li-a xuất hiện,
ông là vị ngôn sứ chẳng khác nào ngọn lửa,
lời của ông tựa đuốc cháy bừng bừng.
2 Ông khiến cho nạn đói hoành hành trong dân,
và do lòng nhiệt thành, ông làm cho số dân giảm bớt.
3 Ông dùng lời Thiên Chúa mà đóng cửa trời,
và ba lần cũng cho lửa đổ xuống.
4 Thưa ông Ê-li-a, ông đã làm bao việc lạ lùng,
ông thật là vinh quang hiển hách!
Ai có thể tự hào được nên giống như ông?
5 Ông dùng lời của Đấng Tối Cao
mà làm cho một kẻ chết chỗi dậy,
thoát khỏi tay tử thần và cõi âm ty.
6 Ông đã đẩy các vua vào cõi chết,
và xô người quyền thế xuống khỏi giường.
7 Tại núi Xi-nai, ông đã nghe lời khiển trách,
trên núi Khô-rếp, ông đã nghe án trừng phạt.
8 Ông đã xức dầu tấn phong các vua để họ cầm quyền xét xử,
và xức dầu cho các ngôn sứ để họ nối nghiệp ông.
9 Ông đã được cất lên giữa đám lửa xoáy như cơn lốc,
trên chiếc xe do ngựa đỏ như lửa kéo đi.
10 Trong những lời khiển trách vào thời sẽ đến,
ông đã được nêu danh,
để làm nguôi cơn giận của Thiên Chúa
trước khi cơn thịnh nộ bùng lên,
để đưa tâm hồn cha ông trở lại với con cháu,
và tái lập các chi tộc Gia-cóp.
11 Phúc cho ai được nhìn thấy ông,
và cho kẻ được an nghỉ trong tình yêu Thiên Chúa,
vì cả chúng tôi, chắc chắn cũng sẽ được sống.
ông là vị ngôn sứ chẳng khác nào ngọn lửa,
lời của ông tựa đuốc cháy bừng bừng.
2 Ông khiến cho nạn đói hoành hành trong dân,
và do lòng nhiệt thành, ông làm cho số dân giảm bớt.
3 Ông dùng lời Thiên Chúa mà đóng cửa trời,
và ba lần cũng cho lửa đổ xuống.
4 Thưa ông Ê-li-a, ông đã làm bao việc lạ lùng,
ông thật là vinh quang hiển hách!
Ai có thể tự hào được nên giống như ông?
5 Ông dùng lời của Đấng Tối Cao
mà làm cho một kẻ chết chỗi dậy,
thoát khỏi tay tử thần và cõi âm ty.
6 Ông đã đẩy các vua vào cõi chết,
và xô người quyền thế xuống khỏi giường.
7 Tại núi Xi-nai, ông đã nghe lời khiển trách,
trên núi Khô-rếp, ông đã nghe án trừng phạt.
8 Ông đã xức dầu tấn phong các vua để họ cầm quyền xét xử,
và xức dầu cho các ngôn sứ để họ nối nghiệp ông.
9 Ông đã được cất lên giữa đám lửa xoáy như cơn lốc,
trên chiếc xe do ngựa đỏ như lửa kéo đi.
10 Trong những lời khiển trách vào thời sẽ đến,
ông đã được nêu danh,
để làm nguôi cơn giận của Thiên Chúa
trước khi cơn thịnh nộ bùng lên,
để đưa tâm hồn cha ông trở lại với con cháu,
và tái lập các chi tộc Gia-cóp.
11 Phúc cho ai được nhìn thấy ông,
và cho kẻ được an nghỉ trong tình yêu Thiên Chúa,
vì cả chúng tôi, chắc chắn cũng sẽ được sống.
Ngôn sứ Ê-li-sa
12 Khi ông Ê-li-a được ẩn trong cơn lốc,
thì ông Ê-li-sa được đầy thần khí của người.
Suốt đời ông Ê-li-sa,
không thủ lãnh nào có thể làm ông lung lạc,
cũng chẳng ai khuất phục được ông.
13 Đối với ông, chẳng có gì là quá sức,
ngay cả khi ông đã qua đời,
thân xác ông vẫn còn giữ năng lực của một ngôn sứ.
14 Lúc sinh thời, ông đã làm nhiều dấu lạ,
sau khi chết, ông vẫn còn thực hiện những điềm thiêng.
thì ông Ê-li-sa được đầy thần khí của người.
Suốt đời ông Ê-li-sa,
không thủ lãnh nào có thể làm ông lung lạc,
cũng chẳng ai khuất phục được ông.
13 Đối với ông, chẳng có gì là quá sức,
ngay cả khi ông đã qua đời,
thân xác ông vẫn còn giữ năng lực của một ngôn sứ.
14 Lúc sinh thời, ông đã làm nhiều dấu lạ,
sau khi chết, ông vẫn còn thực hiện những điềm thiêng.
Bất trung và hình phạt
15 Dù đã xảy ra những điều ấy,
dân vẫn không chịu sám hối ăn năn,
cũng chẳng màng lìa xa tội lỗi,
đến nỗi phải đi lưu đày biệt xứ,
phải tản mác khắp nơi.
16 Cả đám dân chỉ còn sót lại một số nhỏ
và một thủ lãnh thuộc nhà Đa-vít.
Trong đám họ, một số người làm những việc lành,
những việc đẹp lòng Chúa,
một số khác lại tăng thêm tội lỗi.
dân vẫn không chịu sám hối ăn năn,
cũng chẳng màng lìa xa tội lỗi,
đến nỗi phải đi lưu đày biệt xứ,
phải tản mác khắp nơi.
16 Cả đám dân chỉ còn sót lại một số nhỏ
và một thủ lãnh thuộc nhà Đa-vít.
Trong đám họ, một số người làm những việc lành,
những việc đẹp lòng Chúa,
một số khác lại tăng thêm tội lỗi.
Vua Khít-ki-gia
17 Vua Khít-ki-gia đã củng cố thành đô,
và dẫn nước vào bên trong thành.
Vua dùng sắt đục đá tảng, để làm hồ chứa nước.
18 Thời vua Khít-ki-gia trị vì,
vua Xan-khê-ríp đem quân tiến đánh,
và cử ông Ráp-xa-kê làm tướng chỉ huy.
Ông này đã kiêu căng ngạo mạn
giơ tay chống lại Xi-on.
19 Bấy giờ dân thành Giê-ru-sa-lem bồi hồi run sợ,
tay chân lẩy bẩy rụng rời,
họ quằn quại đau đớn như phụ nữ lúc sinh con.
20 Họ giơ tay hướng về Đức Chúa,
cầu khẩn Người là Đấng nhân hậu.
Từ trời cao, Đấng Thánh liền nghe lời họ kêu xin,
Người dùng ông I-sai-a mà giải thoát họ.
21 Người đã phá tan doanh trại quân Át-sua:
thiên sứ của Người đã tiêu diệt chúng.
và dẫn nước vào bên trong thành.
Vua dùng sắt đục đá tảng, để làm hồ chứa nước.
18 Thời vua Khít-ki-gia trị vì,
vua Xan-khê-ríp đem quân tiến đánh,
và cử ông Ráp-xa-kê làm tướng chỉ huy.
Ông này đã kiêu căng ngạo mạn
giơ tay chống lại Xi-on.
19 Bấy giờ dân thành Giê-ru-sa-lem bồi hồi run sợ,
tay chân lẩy bẩy rụng rời,
họ quằn quại đau đớn như phụ nữ lúc sinh con.
20 Họ giơ tay hướng về Đức Chúa,
cầu khẩn Người là Đấng nhân hậu.
Từ trời cao, Đấng Thánh liền nghe lời họ kêu xin,
Người dùng ông I-sai-a mà giải thoát họ.
21 Người đã phá tan doanh trại quân Át-sua:
thiên sứ của Người đã tiêu diệt chúng.
Ngôn sứ I-sai-a
22 Quả thật, vua Khít-ki-gia đã làm Đức Chúa vui lòng,
và kiên vững theo đường lối của tổ phụ Đa-vít,
như ông I-sai-a đã truyền; ông là vị ngôn sứ cao cả,
luôn trung thành thuật lại các thị kiến.
23 Thời ấy, nhờ ông, mặt trời đã lùi lại,
và nhà vua được sống lâu hơn.
24 Ông được đầy thần khí,
nên đã nhìn thấy trước những sự việc thời cuối cùng,
và đã ủi an những người sầu khổ tại Xi-on.
25 Ông đã tỏ bày những việc sẽ đến
và những điều bí ẩn trước khi chúng xảy ra,
mãi cho tới muôn đời.
và kiên vững theo đường lối của tổ phụ Đa-vít,
như ông I-sai-a đã truyền; ông là vị ngôn sứ cao cả,
luôn trung thành thuật lại các thị kiến.
23 Thời ấy, nhờ ông, mặt trời đã lùi lại,
và nhà vua được sống lâu hơn.
24 Ông được đầy thần khí,
nên đã nhìn thấy trước những sự việc thời cuối cùng,
và đã ủi an những người sầu khổ tại Xi-on.
25 Ông đã tỏ bày những việc sẽ đến
và những điều bí ẩn trước khi chúng xảy ra,
mãi cho tới muôn đời.
Chương 49
Vua Giô-si-gia
1 Người ta vẫn nhớ đến vua Giô-si-gia
như một tổng hợp các thứ hương thơm ngát
được nhà chuyên môn pha chế cách tinh vi.
Nhớ đến vua, chẳng khác nào mật ong trong miệng,
hay khúc nhạc du dương giữa tiệc rượu linh đình.
2 Vua đã theo đường ngay nẻo chính,
làm cho dân sám hối ăn năn,
và triệt hạ các đồ ghê tởm của phường vô đạo.
3 Vua đã hướng lòng về Đức Chúa,
và chấn hưng đời sống đạo của dân
trong thời buổi Lề Luật bị coi thường.
như một tổng hợp các thứ hương thơm ngát
được nhà chuyên môn pha chế cách tinh vi.
Nhớ đến vua, chẳng khác nào mật ong trong miệng,
hay khúc nhạc du dương giữa tiệc rượu linh đình.
2 Vua đã theo đường ngay nẻo chính,
làm cho dân sám hối ăn năn,
và triệt hạ các đồ ghê tởm của phường vô đạo.
3 Vua đã hướng lòng về Đức Chúa,
và chấn hưng đời sống đạo của dân
trong thời buổi Lề Luật bị coi thường.
Các vua và các ngôn sứ cuối cùng
4 Ngoài các vua Đa-vít, Khít-ki-gia và Giô-si-gia,
tất cả các vua đều phạm hết tội này đến tội khác;
các vua Giu-đa đều đã bị loại bỏ
vì đã bỏ Lề Luật của Đấng Tối Cao.
5 Quả thật, họ đã trao quyền lực của mình cho kẻ khác,
và vinh quang của mình cho một dân ngoại bang.
6 Chúng thiêu huỷ thành được tuyển chọn, nơi có Đền Thờ,
và phá tan hoang mọi đường phố,
7 như lời tiên báo của ông Giê-rê-mi-a, người đã bị ngược đãi.
Ngay trong dạ mẫu thân, ông đã được thánh hiến làm ngôn sứ,
để nhổ, để phá và để huỷ, nhưng cũng để xây và để trồng.
8 Ông Ê-dê-ki-en đã nhìn thấy một thị kiến
về vinh quang Thiên Chúa được tỏ ra cho ông
trên chiếc xe có các thần hộ giá.
9 Ông nhớ đến quân thù bị mưa lũ vùi dập,
và ủng hộ những ai theo nẻo chính đường ngay.
10 Phần mười hai ngôn sứ khác,
ước chi từ nơi an nghỉ, xương cốt các ông lại nở hoa.
Quả vậy, các ông đã ủi an và giải thoát nhà Gia-cóp,
vì các ông luôn vững lòng trông cậy.
tất cả các vua đều phạm hết tội này đến tội khác;
các vua Giu-đa đều đã bị loại bỏ
vì đã bỏ Lề Luật của Đấng Tối Cao.
5 Quả thật, họ đã trao quyền lực của mình cho kẻ khác,
và vinh quang của mình cho một dân ngoại bang.
6 Chúng thiêu huỷ thành được tuyển chọn, nơi có Đền Thờ,
và phá tan hoang mọi đường phố,
7 như lời tiên báo của ông Giê-rê-mi-a, người đã bị ngược đãi.
Ngay trong dạ mẫu thân, ông đã được thánh hiến làm ngôn sứ,
để nhổ, để phá và để huỷ, nhưng cũng để xây và để trồng.
8 Ông Ê-dê-ki-en đã nhìn thấy một thị kiến
về vinh quang Thiên Chúa được tỏ ra cho ông
trên chiếc xe có các thần hộ giá.
9 Ông nhớ đến quân thù bị mưa lũ vùi dập,
và ủng hộ những ai theo nẻo chính đường ngay.
10 Phần mười hai ngôn sứ khác,
ước chi từ nơi an nghỉ, xương cốt các ông lại nở hoa.
Quả vậy, các ông đã ủi an và giải thoát nhà Gia-cóp,
vì các ông luôn vững lòng trông cậy.
Ông Dơ-rúp-ba-ven và ông Giê-su-a
11 Ca tụng ông Dơ-rúp-ba-ven thế nào đây?
Ông như chiếc ấn trên tay phải.
12 Và cũng làm thế nào
để ca tụng ông Giê-su-a, con ông Giô-xa-đắc?
Trong cuộc đời, các ông đã tái thiết Đền Thờ,
để xây cất Thánh Điện dâng kính Đức Chúa
và mãi mãi tôn vinh Người.
Ông như chiếc ấn trên tay phải.
12 Và cũng làm thế nào
để ca tụng ông Giê-su-a, con ông Giô-xa-đắc?
Trong cuộc đời, các ông đã tái thiết Đền Thờ,
để xây cất Thánh Điện dâng kính Đức Chúa
và mãi mãi tôn vinh Người.
Ông Nơ-khe-mi-a
13 Ông Nơ-khe-mi-a cũng để lại những kỷ niệm đậm đà:
chính ông đã dựng lại tường
thành đổ nát,
đã sửa sang các cổng và then cài,
đã tái thiết nhà cửa cho chúng ta.
chính ông đã dựng lại tường
thành đổ nát,
đã sửa sang các cổng và then cài,
đã tái thiết nhà cửa cho chúng ta.
Ông Kha-nốc
14 Trong số những người được dựng nên ở trần gian,
chẳng có ai giống như ông Kha-nốc,
vì ông được cất lên khỏi cõi đất này.
chẳng có ai giống như ông Kha-nốc,
vì ông được cất lên khỏi cõi đất này.
Ông Giu-se
15 Trong số những người đã sinh ra trên đời,
chẳng có ai sánh được như ông Giu-se:
với anh em, ông là người lãnh đạo,
với dân tộc, ông là người nâng đỡ.
Hài cốt của ông được quý trọng, được giữ gìn.
15 Trong số những người đã sinh ra trên đời,
chẳng có ai sánh được như ông Giu-se:
với anh em, ông là người lãnh đạo,
với dân tộc, ông là người nâng đỡ.
Hài cốt của ông được quý trọng, được giữ gìn.
Các tổ phụ đầu tiên
16 Các ông Sêm và Sết được người đời ca tụng;
nhưng trong số sinh linh được tạo thành,
ông A-đam chiếm chỗ ưu việt.
nhưng trong số sinh linh được tạo thành,
ông A-đam chiếm chỗ ưu việt.
Chương 50
Thượng tế Si-môn
1 Ông Si-môn là thượng tế, con ông Ô-ni-a.
Trong cuộc đời, chính ông đã trùng tu ngôi nhà Thiên Chúa,
lúc sinh thời, đã củng cố Đền Thờ.
2 Ông đã cho xây nền móng cao gấp đôi,
và xây cao chân tường bọc quanh Thánh Điện.
3 Vào thời ông, người ta đào bể chứa nước,
là cái hồ có kích thước bằng bể đồng thời xưa.
4 Vì lo lắng muốn bảo vệ dân khỏi bị tàn phá,
ông đã củng cố thành phòng khi bị vây hãm.
5 Ông uy nghi biết mấy giữa đám dân,
6 Ông tựa sao mai ngời sáng giữa tầng mây,
như vầng nguyệt vào những đêm rằm,
7 như thái dương chói lọi trên Đền Thờ Đấng Tối Cao,
như cầu vồng rực rỡ giữa đám mây huy hoàng.
8 Ông ví như đoá hồng tươi nở giữa mùa xuân,
như cây huệ mọc bên bờ nước, tựa chồi non Li-băng giữa mùa hè.
9 Ông khác nào hương trầm nghi ngút cháy trong lư,
tựa bình vàng nguyên khối cẩn đá quý đủ loại.
10 Ông tựa cây ô-liu nặng trĩu quả ngon,
như cây bách vươn cao đến tận ngàn mây thẳm.
11 Khi ông nhận lấy lễ phục huy hoàng,
và khoác áo choàng lộng lẫy,
khi ông tiến lên bàn thánh,
thì ông làm cho Nơi Thánh được rạng ngời vinh quang.
12 Khi ông đứng cạnh lò thiêu để bên trên bàn thờ,
và nhận từ tay hàng tư tế các phần lễ vật,
thì anh em tư tế đứng vòng quanh ông
theo hình một triều thiên vinh hiển,
như đám cây hương bá núi Li-băng.
Đứng quanh ông như những thân cây thiên tuế
13 là toàn thể con cái A-ha-ron với lễ phục huy hoàng,
tay mang các lễ phẩm tiến dâng lên Đức Chúa,
trước mặt toàn thể cộng đồng Ít-ra-en.
14 Trong lúc cử hành các nghi lễ tại bàn thờ,
ông sắp xếp các lễ phẩm dâng kính Đấng Tối Cao Toàn Năng.
15 Ông giơ tay trên chén,
rồi làm lễ rưới rượu nho và đổ xuống chân bàn thờ,
như hương thơm làm vui lòng Đấng Tối Cao, Vua vũ trụ.
16 Bấy giờ con cái A-ha-ron cất tiếng tung hô,
thổi kèn đồng, tạo nên một âm thanh vang dội,
để mời gọi dân tưởng nhớ Đấng Tối Cao.
17 Tức khắc toàn dân cùng phủ phục sát đất
mà thờ lạy Đức Chúa của họ,
là Đấng Toàn Năng và là Thiên Chúa Tối Cao.
18 Đoàn ca viên hát bài ca ngơi,
tiếng hát vang lừng, cung điệu du dương.
19 Dân chúng dâng lời van xin và cầu khẩn
lên Đức Chúa Tối Cao là Đấng nhân từ,
cho đến khi nghi lễ kính Đức Chúa
và buổi cử hành phụng tự đã hoàn thành.
20 Bấy giờ ông Si-môn bước xuống,
giơ tay trên toàn thể cộng đồng con cái Ít-ra-en,
và đọc lời chúc lành của Đức Chúa;
như thế ông được vinh dự xướng lên Thánh Danh Người.
21 Một lần nữa dân chúng lại phủ phục,
để đón nhận phúc lành từ Đấng Tối Cao.
Trong cuộc đời, chính ông đã trùng tu ngôi nhà Thiên Chúa,
lúc sinh thời, đã củng cố Đền Thờ.
2 Ông đã cho xây nền móng cao gấp đôi,
và xây cao chân tường bọc quanh Thánh Điện.
3 Vào thời ông, người ta đào bể chứa nước,
là cái hồ có kích thước bằng bể đồng thời xưa.
4 Vì lo lắng muốn bảo vệ dân khỏi bị tàn phá,
ông đã củng cố thành phòng khi bị vây hãm.
5 Ông uy nghi biết mấy giữa đám dân,
6 Ông tựa sao mai ngời sáng giữa tầng mây,
như vầng nguyệt vào những đêm rằm,
7 như thái dương chói lọi trên Đền Thờ Đấng Tối Cao,
như cầu vồng rực rỡ giữa đám mây huy hoàng.
8 Ông ví như đoá hồng tươi nở giữa mùa xuân,
như cây huệ mọc bên bờ nước, tựa chồi non Li-băng giữa mùa hè.
9 Ông khác nào hương trầm nghi ngút cháy trong lư,
tựa bình vàng nguyên khối cẩn đá quý đủ loại.
10 Ông tựa cây ô-liu nặng trĩu quả ngon,
như cây bách vươn cao đến tận ngàn mây thẳm.
11 Khi ông nhận lấy lễ phục huy hoàng,
và khoác áo choàng lộng lẫy,
khi ông tiến lên bàn thánh,
thì ông làm cho Nơi Thánh được rạng ngời vinh quang.
12 Khi ông đứng cạnh lò thiêu để bên trên bàn thờ,
và nhận từ tay hàng tư tế các phần lễ vật,
thì anh em tư tế đứng vòng quanh ông
theo hình một triều thiên vinh hiển,
như đám cây hương bá núi Li-băng.
Đứng quanh ông như những thân cây thiên tuế
13 là toàn thể con cái A-ha-ron với lễ phục huy hoàng,
tay mang các lễ phẩm tiến dâng lên Đức Chúa,
trước mặt toàn thể cộng đồng Ít-ra-en.
14 Trong lúc cử hành các nghi lễ tại bàn thờ,
ông sắp xếp các lễ phẩm dâng kính Đấng Tối Cao Toàn Năng.
15 Ông giơ tay trên chén,
rồi làm lễ rưới rượu nho và đổ xuống chân bàn thờ,
như hương thơm làm vui lòng Đấng Tối Cao, Vua vũ trụ.
16 Bấy giờ con cái A-ha-ron cất tiếng tung hô,
thổi kèn đồng, tạo nên một âm thanh vang dội,
để mời gọi dân tưởng nhớ Đấng Tối Cao.
17 Tức khắc toàn dân cùng phủ phục sát đất
mà thờ lạy Đức Chúa của họ,
là Đấng Toàn Năng và là Thiên Chúa Tối Cao.
18 Đoàn ca viên hát bài ca ngơi,
tiếng hát vang lừng, cung điệu du dương.
19 Dân chúng dâng lời van xin và cầu khẩn
lên Đức Chúa Tối Cao là Đấng nhân từ,
cho đến khi nghi lễ kính Đức Chúa
và buổi cử hành phụng tự đã hoàn thành.
20 Bấy giờ ông Si-môn bước xuống,
giơ tay trên toàn thể cộng đồng con cái Ít-ra-en,
và đọc lời chúc lành của Đức Chúa;
như thế ông được vinh dự xướng lên Thánh Danh Người.
21 Một lần nữa dân chúng lại phủ phục,
để đón nhận phúc lành từ Đấng Tối Cao.
Lời cầu chúc
22 Giờ đây hãy chúc tụng Thiên Chúa muôn loài,
Đấng đã làm những điều vĩ đại ở khắp nơi,
Đấng đã làm cho đời sống chúng ta nên cao quý ngay từ thuở ta còn trong lòng mẹ,
và đối xử với chúng ta theo lòng lân tuất của Người.
23 Xin Thiên Chúa ban cho tâm hồn chúng ta niềm hoan hỷ,
và cho đời chúng ta được hưởng phúc bình an,
tại đất Ít-ra-en đến muôn thuở muôn đời!
24 Xin Thiên Chúa hằng tỏ lòng lân tuất với chúng ta,
và giải cứu chúng ta trong những ngày chúng ta đang sống!
Đấng đã làm những điều vĩ đại ở khắp nơi,
Đấng đã làm cho đời sống chúng ta nên cao quý ngay từ thuở ta còn trong lòng mẹ,
và đối xử với chúng ta theo lòng lân tuất của Người.
23 Xin Thiên Chúa ban cho tâm hồn chúng ta niềm hoan hỷ,
và cho đời chúng ta được hưởng phúc bình an,
tại đất Ít-ra-en đến muôn thuở muôn đời!
24 Xin Thiên Chúa hằng tỏ lòng lân tuất với chúng ta,
và giải cứu chúng ta trong những ngày chúng ta đang sống!
Chống lại ba dân tộc
25 Hồn tôi giận ghét hai dân tộc,
còn dân thứ ba chẳng phải là một dân:
26 Đó là bọn người sống trên núi Xê-ia,
rồi người Phi-li-tinh,
và đám dân ngu xuẩn ở vùng Si-khem.
còn dân thứ ba chẳng phải là một dân:
26 Đó là bọn người sống trên núi Xê-ia,
rồi người Phi-li-tinh,
và đám dân ngu xuẩn ở vùng Si-khem.
Kết luận
27 Cuốn sách này ghi lại
một giáo huấn đầy khôn ngoan và hiểu biết
của ông Giê-su, con ông Xi-ra, cháu ông E-la-da,
người thành Giê-ru-sa-lem.
Sự khôn ngoan chất chứa trong tâm hồn,
ông đã đem truyền bá chẳng khác nào mưa tuôn.
28 Phúc cho ai nghiền ngẫm những lời này!
Ai ghi vào tâm khảm, ắt sẽ được khôn ngoan.
29 Quả thật, nếu đem ra thực hành,
họ sẽ nên kiên cường trong hết mọi hoàn cảnh.
Bởi vì ánh sáng của Đức Chúa
sẽ chiếu soi đường nẻo họ đi.
một giáo huấn đầy khôn ngoan và hiểu biết
của ông Giê-su, con ông Xi-ra, cháu ông E-la-da,
người thành Giê-ru-sa-lem.
Sự khôn ngoan chất chứa trong tâm hồn,
ông đã đem truyền bá chẳng khác nào mưa tuôn.
28 Phúc cho ai nghiền ngẫm những lời này!
Ai ghi vào tâm khảm, ắt sẽ được khôn ngoan.
29 Quả thật, nếu đem ra thực hành,
họ sẽ nên kiên cường trong hết mọi hoàn cảnh.
Bởi vì ánh sáng của Đức Chúa
sẽ chiếu soi đường nẻo họ đi.
Chương 51
Thánh thi tạ ơn
1 Lạy Ðức Chúa là Vua, con xin cảm tạ Ngài,
ca ngợi Ngài là Thiên Chúa, Ðấng cứu độ con.
Con cảm tạ danh Ngài.
2 Ngài quả là Ðấng bảo vệ và trợ giúp con,
Ngài đã cứu thân con khỏi hư mất,
xin cứu con thoát khỏi lưới dò
của kẻ chuyên đặt điều vu khống, và kẻ ưa nói lời điêu ngoa.
Khi con gặp kẻ thù chống đối,
Ngài đã thương trợ giúp và giải thoát con.
3 Nhờ uy danh cao cả, và chiếu theo lòng lân tuất vô biên của Ngài,
Ngài đã giải thoát con
khỏi những kẻ rình cắn xé con, chực nuốt trửng,
khỏi tay những kẻ tìm hại mạng sống con,
khỏi bao khốn quẫn con hứng chịu,
4 khỏi đám lửa vây quanh làm con ngạt thở,
khỏi ngọn lửa không do con đốt lên,
5 khỏi lòng vực sâu âm phủ,
khỏi lưỡi nhơ bẩn, khỏi lời điêu ngoa,
6 khỏi hoạ vu oan do kẻ gian tà sàm tấu.
Mạng con đã kề sát tử thần, đời con đã gần đáy âm ty.
7 Con đã bị tư bề vây hãm mà chẳng có người trợ giúp con.
Con đưa mắt tìm người cứu giúp, nhưng chẳng thấy một ai.
8 Bấy giờ, lạy Ðức Chúa, con nhớ lại lòng lân tuất của Ngài,
và tưởng nhớ bao việc Ngài làm từ muôn thuở:
Ngài đã giải thoát những ai cậy trông Ngài,
và cứu họ khỏi tay thù địch.
9 Từ cõi đất, tôi dâng lời cầu khẩn,
xin Chúa cứu tôi thoát khỏi tử thần.
10 Tôi kêu cầu Ðức Chúa là Cha của Chúa tôi:
"Xin đừng bỏ rơi con trong những ngày khốn quẫn,
khi bè lũ kiêu căng hoành hành
mà chẳng có người nào trợ giúp.
Con sẽ không ngừng ca ngợi Thánh Danh
và hát lên bài ca cảm tạ."
11 Ngài đã đoái nghe lời con cầu khẩn,
vì đã cứu con khỏi diệt vong,
và giải thoát con khỏi thời tai hoạ.
12 Bởi thế, con xin cảm tạ và ca ngợi Ngài,
và xin chúc tụng danh Ðức Chúa.
Thánh thi: Tìm đức khôn ngoan
13 Thời còn trẻ, trước khi bôn ba đây đó,
tôi đã công nhiên tìm kiếm đức khôn ngoan
khi dâng lời cầu nguyện.
14 Nơi Thánh Ðiện, tôi hằng cầu xin,
và cho đến mãn đời, tôi vẫn tìm kiếm đức khôn ngoan.
15 Như hoa tươi nở, tựa chùm nho chín,
đức khôn ngoan làm hoan hỷ lòng tôi.
Chân tiến bước trên đường ngay nẻo chính,
tôi dõi theo đức khôn ngoan từ thuở còn thanh xuân.
16 Chỉ lắng tai một chút mà tôi đã hấp thụ được,
và tìm thấy cho bản thân một giáo huấn dồi dào.
17 Trong đức khôn ngoan, tôi tiến lên mãi,
và tôi sẽ tôn vinh Thiên Chúa,
Ðấng đã cho tôi được khôn ngoan.
18 Vì tôi đã cương quyết sống theo đức khôn ngoan,
tôi hăng say tìm điều thiện và sẽ không xấu hổ thẹn thùng.
19 Trong đức khôn ngoan, hồn tôi đã phấn đấu,
và chuyên cần tuân giữ Lề Luật.
Tôi đã giơ tay lên trời, tôi khóc than vì thiếu hiểu biết.
20 Tôi đã hướng lòng về đức khôn ngoan,
và khi giữ mình trong sạch, tôi tìm được đức khôn ngoan.
Tôi đã để tâm tìm hiểu ngay từ đầu, nên tôi sẽ không bị ruồng bỏ.
21 Tâm can tôi những bồn chồn tìm kiếm đức khôn ngoan,
vì thế, tôi đạt được kho tàng quý giá.
22 Ðức Chúa đã ban thưởng cho tôi tài lợi khẩu,
và tôi đem sử dụng để ca tụng Người.
23 Hỡi những người không được giáo huấn,
hãy đến gần tôi và thụ huấn với tôi.
24 Sao các bạn nói mình còn thiếu những điều ấy,
và tâm hồn các bạn còn khát khao nhiều như vậy?
25 Tôi đã mở miệng và lên tiếng:
Hãy thu nhận những điều ấy, không phải trả đồng nào.
26 Hãy tra cổ vào ách, và đón nhận giáo huấn vào tâm hồn;
giáo huấn này, các bạn có thể tìm thấy ngay ở bên cạnh mình.
27 Hãy đưa mắt nhìn: tôi đâu có vất vả bao nhiêu,
và chính tôi đã được nghỉ ngơi an nhàn.
28 Hãy đón nhận giáo huấn, dù phải mất nhiều bạc,
nhưng nhờ đó bạn sẽ thu được lắm vàng.
29 Ước chi tâm hồn các bạn được hoan hỷ,
vì Ðức Chúa đầy lòng thương xót từ bi,
và các bạn đừng xấu hổ khi ca tụng Người.
30 Việc phải làm, các bạn hãy hoàn tất trước thời hạn,
và Ðức Chúa sẽ ban cho các bạn phần thưởng
vào thời buổi của Người.
Ðó là lời khôn ngoan của ông Giê-su, con ông Xi-ra.
